خدا بعضی از استاد ها را خیر بدهد؛ یعنی خدا همه ی استاد ها را خیر بدهد اما بعضی هایشان هستند که انگار با همه ی وجود دلشان می خواهد چیزی را یاد دانشجوهایشان بدهند؛ هرچند حواس خیلی ها سر کلاس نیست؛ هرچند از “خسته نباشید” ها ی نیمه ی کلاس پی  به بی انگیزگی عده ای می برند؛ هرچند بعضی نه خودکاری دارند و نه محض رضای خدا کاغذ باطله ای؛ ولی با وجود چنین شرایطی، بعضی از استادها، همه ی آرزویشان این است که یک نکته ی مهمی را یاد دانشجوهایشان بدهند؛ نکته ی مهمی که بالاخره یک روز به کارشان بیاید هرچند سر کلاس با هزار و یک بهانه، بی تفاوت از کنار آن نکته ی مهم گذشته باشند.

خدا توفیق شاگردی یکی از این دست استاد ها را به من داد. هر جا که هست خدا نگهدارش باشد. شاید درسی که می داد به نکته ای که امروز پس از چند سال یاد من افتاده هیچ ربطی نداشت ولی هرچه فکر می کنم، به جز همین نکته، یادم نمی آید که چه چیز دیگری از او آموختم؛ فقط یادم هست که درسش درس آسانی نبود؛ و شاید البته، بقیه ی آموخته هایم را هم در آینده و به مناسبت های مختلف دیگری به یاد بیاورم؛ تا خدا چه بخواهد.

یادم نیست که استادمان به چه دلیل این واقعه را برای ما تعریف کرد؛ البته شاید بعضی قبلا آن را شنیده بودند اما به گوش من یکی که آشنا نبود. استادمان این طور تعریف کرد:

“زمان رسول الله(ص) فردی بود از سران مشرکین؛ آزار و اذیت های او به قدری بود که بعد از فتح مکه که عفو عمومی شامل همه شد؛ این یک نفر، یکی از آن هایی بود که از این قاعده مستثنی شد. پیامبرفرمود که حتی اگر به پرده های کعبه هم آویزان شود، باز هم عفو شاملش نمی شود. این آدم ناحسابی همین که دید مکه به دست مسلمانان فتح شد، پا به فرار گذاشت. وسط های فرار بود که عثمان خود را به او رساند؛ گفت :"بیا که من وساطتت کنم، امروز روز گذشت است، پیامبر همه را بخشیده.” خلاصه عثمان او را بر گرداند؛ پیامبر در مسجد نشسته بود، در میان جمعی از اصحاب. عثمان و آن فرد وارد شدند؛ عثمان میانجی گری کرد و از پیامبر خواست که آن فرد را عفو کند. پیامبر  قبول نکرد. عثمان اصرار کرد؛ یک عالمه اصرار کرد. همه منتظر بودند تا ببینند پیامبر  چه می کند. و رسول الله (ص) سکوت کرد؛ یک سکوت طولانی، آن قدر طولانی که همه از این همه سکوت تعجب کردند. بعد پیامبر شاید با اشاره ی دست به آن دو گفت که بروند؛ یعنی باشد، عفو شامل او هم بشود.

بعد از رفتن آن دو، اصحاب از پیامبر پرسیدند:"یا رسول الله شما که عفو کردید؛ چه شد که قبلش این همه سکوت کردید؟” و پیامبر رو به آن ها کرد و گفت:” منتظر بودم یکی از شما، حکم خدا را در مورد او اجرا کند"”

تمام. جزئیات دقیقش را یادم نیست ولی پیدا کردنش کار سختی هم نیست. آن موقع استادمان نام آن فرد را هم گفت، من یادم نمانده بود؛ همین چند روز پیش گشتم و نامش را پیدا کردم؛ عبدالله بن سعد عبدالله.

خُب پیامبر صبر می کند؛ همه ی پیامبر ها صبر می کنند؛ امامان هم صبر می کنند؛ و نائبان آن ها هم به تبعیت از آن ها صبر می کنند. صبر می کنند تا معلوم شود که مردم چه می خواهند، برای خودشان؛ یعنی برای خود مردم معلوم شود که با خودشان چند چندند. تا مردم خودشان تصمیم بگیرندکه دستشان را به دست که می سپارند. همه سکوت کردند، یک نفر میانجی گری کرد، پیامبر صبر کرد و انگار مردم با یک غریبه دست دادند، تمام؛ عبدالله بن سعد عبدالله.

بعدها خواندم که همین فرد؛ در زمان خلیفه ی سوم، شد حاکم مصر. مردم از بی عدالتی هایش به عثمان شکایت کردند، او سر دسته ی شاکی ها را پیدا کرد و کشت و اوضاع را ازقبل هم بر مردم تنگ تر کرد. خُب مردم همین را می خواستند. اگر هم آن زمان نمی دانستند، بعد ها فهمیدند، فهمیدند که گاهی تاوان حواس پرتی سنگین است؛ مردم فهمیدند که باید زودتر از این ها می فهمیدند. اگر کسی بی موقع و بی جا؛ مثلا وسط یک جاده؛ آن هم بعد از یک پیج بخوابد خوب معلوم است که چه می شود.  معلوم است که باید پای لرز بعد از خوردن خربزه بنشیند.

حالا چرا بعد از این همه مدت از استادی که سال ها  بود فراموشش کرده بودم؛ چنین خاطره ای به یادم آمد را نمی دانم؛ فقط می دانم که گاهی دوروبر ما اتفاقاتی می افتد که به واسطه ی آن مغز آدمی می گردد و همه ی آن چه را که ممکن است با شرایط فعلی جور در بیاید، از لابلای قفسه های خاک گرفته ی ذهن پیدا می کند؛ پیدا می کند و مرور می کند، مرور می کند و فکر می کند؛ فکر می کند که گاهی اشتباهات آدم ها چه مانع دست و پاگیری ست؛ گاهی حواس پرتی آدم ها یک سد بزرگ می شود؛ سد بزرگی که راه همه ی نعمت ها را می بندد؛ اشتباهاتی که فضا را مه آلود می کند؛ فضای مه آلودی که در آن، همه هم را گم می کنند.خُب اگر یکی از اصحاب،آن روز در فاصله ی سکوت پیامبر تصمیم درستی می گرفت کار به جاهای باریک نمی کشید، ولی خواب آلودگی اصحاب، کار میدهد دست یک تاریخ. کاش که روز امتحان کسی چنین روزی نباشد؛ روزی که مجبور است تشخیص بدهد که در مدت سکوت پیامبر؛ یا امام و یا نائبش چه وظیفه ای دارد.

خلاصه استاد ما هر جا ی این کره ی خاکی که هست،  خدا حافظ و نگه دارش باشد. به نظر مرد خوبی می آمد؛ مرد خوبی که استاد شد و استادی که آرزوهای بزرگی داشت. آرزو داشت که حرف هایش به درد دانشجوهایش بخورد؛ حتی به درد آن ها که در نیمه های کلاس با یک “خسته نباشید” بی هنگام، کلاس را به همهمه می کشانند؛ حتی آن ها که از اول تا آخر کلاس را چُرت می زنند و یا حتی آن ها که نه خودکاری دارند و نه محض رضای خدا کاغذ باطله ای.

خدا حافظ و نگه دار همه ی ما باشد؛ هم استاد ما که حرف های خوبی می زد و هم ما که حرف های خوبی در خاطره داریم.

منبع : مصاف