وبلاگ قصد قربت مدرسه علمیه الزهراء (سلام الله علیها) کازرون

ویرایش و دسته­ بندی فیش­ها بعد از پایان مرحله فیش­برداری با توجه به لیست سؤالات مقاله
بر اساس لیست سؤالات مقاله، فیش­ها را دسته­بندی می­کنیم. بسیاری از فیش­ها باید به قلم خود محقق بازنویسی شود. مقاله باید حاصل تلاش خود محقق باشد و در صورتی که از متون دیگران استفاده می­کند، باید مطالب را به قلم خودش بازنویسی کند. وقتی که یک نظریه مهم باشد آن را به طور مستقیم نقل می­کنیم.

پردازش­های اولیه و سنجش­های قبل از گزینش مطلب، که به برکت مهارت­های مطالعه نصیب محقق می­شود می­توانند تعداد فیش­های بی­ ربط را کاهش دهند.

تعیین ساختار نسبتاً ­نهایی مقاله با توجه به عناوین فرعی
از آنجا که ما در آستانه پیش­نویسی هستیم و اگر ساختار غلط باشد، دوباره کاری وقت زیادی را از ما هزینه خواهد کرد، سعی ما در این مرحله این است که ترتیب قرار گرفتن اجزای مقاله در کنار هم را تا حدودی درست و دقیق تشخیص دهیم و طراحی کنیم.

تهیه پیش­نویس مقاله بدون توجه زیاد به ویرایش ادبی و زبانی و با تمرکز بر محتوا
با حروف ­چینی و نوشتن فیش­ها به صورت یک متن منسجم و کنار هم، آنها را مقاله شبیه­تر کرده­ایم و وقتی به کارمان نگاه می­کنیم معمولا آرامش خاصی به ما دست می­دهد. مقاله تاکنون معدوم بود و اکنون موجود شده است ولی ممکن است یک وجود ضعیفی باشد و باید با تجدیدنظر و بازنویسی­های لازم تقویت و نهایی شود.

 اقدام به فیش ­برداری بر اساس لیست مفصل پرسش­ها و لیست منابع
به طور کلی، بهتر است روند مراجعه به منابع در مقاله ­نویسی یا پایان­ نامه نویسی به ترتیب زیر باشد: 

1.   ابتدا با مراجعه به فرهنگ اصطلاحات تخصصی، واژه­های کلیدی و اساسی تحقیق خود را می‎شناسیم.

2.  مطالعه را از منابع دایره المعارفی شروع می­کنیم.

3. کتاب­شناسی بیشتر و مراجعه به اینترنت و پیدا کردن کتاب­های تخصصی از قبیل مقاله و کتاب و پایان­نامه، کار بعدی ماست.

4. تمام منابع باید با روش اجمالی مطالعه شوند و مباحث بسیار مرتبط و مهم تعیین شوند.

5.  مباحث بسیار مرتبط و مهم را با روش دقیق­خوانی و انتقادی مطالعه کرده، فیش­برداری را شروع کنید.

در این روند، مرحله اول و دوم حتما باید در مرحله موضوع­شناسی و قبل از رسیدن به مسئله انجام شود. سپس، کتابشناسی اولیه انجام می­شود و به تدریج تکمیل­تر می­گردد.

برای جمع­ آوری منابع مرتبط با بحث مقاله، توصیه می­شود از طریق مطالعه اجمالی، مشخصات منابع مناسب را یادداشت کنید. در برخی منابع، نکات مختصر و مفیدی در باره پاسخ پرسش­های مقاله شما آمده است، بهتر است همان نکات را یادداشت کنید و آدرس کامل آن اثر را نیز در برگه یادداشت ثبت کنید. اگر منابع نیاز به مطالعه مفصل دارند، آنها را تهیه و در فرصت مناسب دقیق­تر مطالعه کنید. بنابراین، ضرورتی ندارد منابع متعددی را به خاطر نکات اندکی که در آنها هست، دور خود جمع کنید.

اگر برای سؤال مهم مقاله، هیچ جوابی- حتی موقت و حدسی- نداشته باشیم، به نوعی سردرگمی مواجهیم. فرضیه­ باید با سؤال هماهنگی دقیق داشته باشد. برای مثال، اگر سؤال اصلی مقاله این باشد که «چرا مقاله­های دانشجویان فلان دانشکده، به خوبی پردازش نمی­شوند؟»، فرضیه می­تواند چنین باشد: «علت عدم پردازش مقالات آنها این است که در مطالعات خود مهارت کافی ندارند.» هر چند در مورد سؤالات ویژه و ارزشی که مستقیما از منابع دینی و مقدس پاسخ می­گیرند، نیازی به ارائه فرضیه نیست، برای سایر پرسش­ها شایسته است یک جواب حدسی و برگرفته از تجربیات و اطلاعات خود، فراهم کنیم و سپس آن را به آزمون و بررسی بگذاریم. فرضیه یکی از مواردی است که در انتخاب مطالب از منابع به ما جهت­ می­دهد.

 آماده­ سازی طرح مقاله و مدیریت زمان و یک برنامه­ریزی منعطف؛
نداشتن طرح تحقیق باعث می­شود که محقق به محض اینکه احساس کرد مطلبی به کارش ربط دارد، آن را فیش­برداری کند و در نهایت با انبوهی از فیش­ها مواجه ­شود که در تعیین تکلیف آنها نمی­تواند مدیریت نهایی را اعمال نماید و به جای اینکه «کتابخانه­ای» باشند، «رودخانه­ای» می­شوند.

طرح مقاله به گستردگی طرح پایان­نامه نیست. یکی از فرق­های طرح مقاله با طرح پایان نامه و رساله این است که در طرح مقاله، ممکن است یک طرح ذهنی که در آن، شاخه­ها و چارچوب مهم مقاله مشخص شده باشد برای شروع کار کافی باشد. در مقاله، به جای فصل­ها، داشتن تیترها و محتوای اصلی هر قسمت کفایت می­کند.

قابلیّت Auto Text

اگر یک عبارت یا جمله به صورت تکراری در متن استفاده می شود، جهت صرفه جوئی در زمان تایپ؛ می توانید با استفاده از قابلیّت Auto Text تنها با درج چند حرف اوّل از آن عبارت یا جمله، بصورت خودکار آن را جایگزین کنید. برای این منظور ابتدا جمله یا عبارت مورد نظرتان را انتخاب کنید، سپس کلیدهای Alt+F3 را از کیبرد فشار دهید.

 در قسمت Name مخفف عبارت مورد نظرتان را تایپ و OK کنید. حالا در هر قسمت از متن که مخفف عبارت مورد نظرتان را تایپ کنید؛ بلافاصله(یعنی بدون زدن کلید Space) با فشردن کلید Enter یا F3  کلّ عبارت جایگزین میشود.

قابلیّت Key Tips

اگر هنگام استفاده از Word ، موس (Mouse) شما خراب شود و یا اصلاً موس نداشته باشید، برای کار با منوهای Word با مشکلات زیادی روبرو خواهید شد، امّا با استفاده از قابلیّت Key Tips در Word براحتی می توانید از منوها و آیتم های موجود در آنها استفاده نمائید. برای این منظور کافیست کلید Alt را از کیبرد فشار دهید، با این کار به هر یک از منوها یک حرف اختصاص و نمایش داده می شود.

حالا با فشردن هر یک از حروف های نمایش داده شده، تمام آیتم های موجود در آن منو، در دسترس قرار میگیرند و برای استفاده از آنها کافیست حروف یا اعداد نمایش داده شده برای هر آیتم را با کیبرد درج نمائید.

دراگ کردن عمودی

بصورت معمولی اگر بخواهید قسمتهای خاصی از چند سطر همجوار را انتخاب کنید، تمام سطرها بصورت کامل انتخاب می شوند اما اگر کلید Alt را نگهدارید و سپس دراگ کنید، می توانید بصورت عمودی متن مورد نظرتان را انتخاب نمائید.

منبع: جزیره مبانی کامپیوتر و مهارت های هفتگانه وب سایت توسینسو

25/9/1398

- تعیین سؤال اصلی مقاله و تعیین عنوان مناسب برای مقاله
چنان­که قبلا اشاره داشتیم، شایسته است که هر مقاله، فقط یک سؤال اصلی و مرکزی داشته باشد و سؤالات فرعی و نیز سؤالات فرعی فرعی به صورت تیترهای متنوع در لا به لای مقاله در بندها و صفحات آن پاسخ می­گیرند. رابطه خود سؤال اصلی و عنوان مقاله باید تساوی باشد؛ چون به صورت متضایف باید با هم هماهنگ باشند. بنابراین، اگر عنوان مقاله، «نقش تقلید در تضعیف تفکر» باشد، سؤال مهم و اصلی مقاله این است: «تقلید (از آباء و اجداد) در تضعیف تفکر، چه نقشی دارد؟». عنوان مقاله ممکن است تا زمان تحویل مقاله، چند بار تغییر کند و ویرایش شود؛ اما تعیین آن در ابتدای فرایند مقاله­نویسی مسیر کار محقق را روشن می­کند.

 محدود بودن موضوع مقاله که خود را در قالب یک عنوان مشخص و محدود نشان می­دهد، وحدت موضوع مقاله را نیز تأمین می­کند. در عین حال، محقق باید از پراکنده­گویی و پرداختن به مطالب کم ارتباط با بحث اصلی پرهیز کند.

-  تجزیه کامل مسئله در اثر مطالعات متمرکز روی مسئله
بدون مطالعه جدید نیز می­توان با همان اطلاعات قبلی که تا اینجا کسب کردیم، مسئله را به انواع سؤالات تجزیه کنیم تا ترتیب و ساختار مقاله را تشخیص دهیم و برای فیش­برداری نیز آماده شویم؛ اما مطالعه یک یا دو منبع دیگر و بسیار مرتبط در باره مسئله، دید ما را بازتر و توان جامع­نگری ما را افزایش می­دهد. در این مرحله، مطالعه دقیق و تجسسی را پیشنهاد می­کنیم. این مطالعه، برای اطمینان از «تجزیه» کامل­تر، انجام می­شود و می­خواهیم مطمئن شویم که جوانب مهم بحث، از قلم نیفتند.

16. جست و جو برای منابع بیشتر و تهیه یک کتاب­شناسی توصیفی مختصر در باره هر یک از منابع
کتاب­شناسی خوب، پیش­نیاز فیش­برداری و جمع­آوری اطلاعات است. اگر منبع متعدد باشند، ممکن است نتوانیم محتوا و جایگاه آنها و میزان پاسخگویی آنها را به ذهن بسپاریم. بنابراین، ویژگی­های آنها را یادداشت می­کنیم تا در گزینش و بهره­برداری از آنها برای پاسخ به سؤالات مقاله، آگاهانه­تر عمل کنیم. 

گزینش مسئله برای مقاله، یکی از اموری است که برای بسیاری از دانش­پژوهان به صورت یک مشکل در می­آید. برخی از مجاری مسئله­یابی به این شرح است:

1.      مراکز و مؤسسات پژوهشی هر ساله برای خود اولویت­هایی را در راستای وظایف و اهداف خود در نظر می­گیرند. شما می­توانید با مراجعه به آنها، به دسته­ای از موضوعات خوب دست یابید که کارشناسی لازم در مورد نیازسنجی آنها صورت گرفته است. چه بسا، بتوان در یک زمان واحد به چند منظور یک تحقیق را انجام داد: مثلا هم برای آن مرکز تحقیق کنید و هم برای خود پایان­نامه یا مقاله بنویسید.

2.      مراجعه به فراخوان مقالات برای کنفرانس­ها، مسابقات در زمینه­های علمی و پژوهشی، همایش­های علمی راه دیگری است برای رسیدن به مسئله یا موضوع. 

3.      مسائل کاربردی و مشکلات و معضلات جامعه نیز متناسب با تخصص و مهارت­های ما مسائلی را در مقابل ما می­گذارد. محقق مسئولیت­پذیر با نگاه تیزبین خود معضلات جامعه را رصد می­کند و با پشتیبانی علمی در صدد رفع آنها بر می­آید.

4.      همچنین می­توان با مراجعه به کتاب­های تخصصی و یادداشت کردن موضوعاتی که مورد علاقه ماست، به ایده­هایی خوب برای مقاله دست یابیم. به نظر می­رسد این راه، بیشتر برای افراد مبتدی و کسانی که می­خواهند یک کار تمرینی انجام دهند، مناسب­تر است.

5.      بسیاری از سخنرانی­های شخصیت­های جامعه و نیز برنامه­های صدا و سیما و مباحث روزنامه­ها و مطبوعات سوژه­های جدیدی برای تحقیق در اختیار ما قرار می­دهند.

6.      اگر مدرس یا شاگرد هستید، در سر کلاس­های تدریس نیز مسائل و موضوعاتی برای تحقیق ظاهر می­شود.

7.      به منابع مربوط به رشته تحصیلی خود مراجعه کرده، موضوعات مورد علاقه و مهم را پیدا کنید.

8.      به موضوعاتی که فراخوان­های مربوط به کنفرانس­ها، سمینارها، همایش­ها و مانند آن مراجعه کنید.

9.      به فصل آخر پایان­نامه­ها، که «پیشنهادهایی برای پژوهش­های بعدی» مطرح می­کنند، مراجعه کنید.

10.  با اساتید و افراد مطلع و کارشناس در مورد موضوع­های خود مشورت کنید.

11.  کنجکاوی بیشتر و توجه به اطراف و مسائل روزمره و عادی ما را اغلب به مسائلی می­رسانند.

12.  افراد، مسئولان و ارگان­های مرتبط با موضوع معمولا دسته­ای از مسائل و چالش­های مربوط را می­دانند و می­توانند در مسئله­یابی به ما کمک کنند.

13.  محقق می­تواند با کلیدواژه­های عمومی زیر در باره موضوعات و مسائل جدید در پایگاه­ها و اینترنت جست و جو کند. برخی از این واژه­ها عبارت­اند از: موضوعات پژوهشی، اولویت­های پژوهشی، مباحث پژوهشی، پیشنهادهایی برای پژوهش بیشتر، مسائل نوین، مسائل جدید.

14.  مراجعه به منابع الکترونیکی و سهولت جست و جو در آنها ما را در تصمیم­گیری برای موضوع مقاله کمک می­کند. این منابع متعدد هستند و برخی از آنها در همین کتاب آمده بود. بعضی از این پایگاه­ها عبارت­اند از: 

·        www.seraj.ir (بانک اطلاعات مقالات اسلامی)؛

·        IranDoc www. (شامل چكيده مقالات و ساير منابع پژوهشي)؛

·        www.sid.ir  (شامل چكيده و متن بسياري از مقالات در حوزه‌هاي مختلف)؛

·        www.magiran.com  (شامل مجلات و نشریات ایران)؛

گزینش مسئله برای مقاله، یکی از اموری است که برای بسیاری از دانش­پژوهان به صورت یک مشکل در می­آید. برخی از مجاری مسئله­یابی به این شرح است:

1.      مراکز و مؤسسات پژوهشی هر ساله برای خود اولویت­هایی را در راستای وظایف و اهداف خود در نظر می­گیرند. شما می­توانید با مراجعه به آنها، به دسته­ای از موضوعات خوب دست یابید که کارشناسی لازم در مورد نیازسنجی آنها صورت گرفته است. چه بسا، بتوان در یک زمان واحد به چند منظور یک تحقیق را انجام داد: مثلا هم برای آن مرکز تحقیق کنید و هم برای خود پایان­نامه یا مقاله بنویسید.

2.      مراجعه به فراخوان مقالات برای کنفرانس­ها، مسابقات در زمینه­های علمی و پژوهشی، همایش­های علمی راه دیگری است برای رسیدن به مسئله یا موضوع. 

3.      مسائل کاربردی و مشکلات و معضلات جامعه نیز متناسب با تخصص و مهارت­های ما مسائلی را در مقابل ما می­گذارد. محقق مسئولیت­پذیر با نگاه تیزبین خود معضلات جامعه را رصد می­کند و با پشتیبانی علمی در صدد رفع آنها بر می­آید.

4.      همچنین می­توان با مراجعه به کتاب­های تخصصی و یادداشت کردن موضوعاتی که مورد علاقه ماست، به ایده­هایی خوب برای مقاله دست یابیم. به نظر می­رسد این راه، بیشتر برای افراد مبتدی و کسانی که می­خواهند یک کار تمرینی انجام دهند، مناسب­تر است.

5.      بسیاری از سخنرانی­های شخصیت­های جامعه و نیز برنامه­های صدا و سیما و مباحث روزنامه­ها و مطبوعات سوژه­های جدیدی برای تحقیق در اختیار ما قرار می­دهند.

6.      اگر مدرس یا شاگرد هستید، در سر کلاس­های تدریس نیز مسائل و موضوعاتی برای تحقیق ظاهر می­شود.

7.      به منابع مربوط به رشته تحصیلی خود مراجعه کرده، موضوعات مورد علاقه و مهم را پیدا کنید.

8.      به موضوعاتی که فراخوان­های مربوط به کنفرانس­ها، سمینارها، همایش­ها و مانند آن مراجعه کنید.

9.      به فصل آخر پایان­نامه­ها، که «پیشنهادهایی برای پژوهش­های بعدی» مطرح می­کنند، مراجعه کنید.

10.  با اساتید و افراد مطلع و کارشناس در مورد موضوع­های خود مشورت کنید.

11.  کنجکاوی بیشتر و توجه به اطراف و مسائل روزمره و عادی ما را اغلب به مسائلی می­رسانند.

12.  افراد، مسئولان و ارگان­های مرتبط با موضوع معمولا دسته­ای از مسائل و چالش­های مربوط را می­دانند و می­توانند در مسئله­یابی به ما کمک کنند.

13.  محقق می­تواند با کلیدواژه­های عمومی زیر در باره موضوعات و مسائل جدید در پایگاه­ها و اینترنت جست و جو کند. برخی از این واژه­ها عبارت­اند از: موضوعات پژوهشی، اولویت­های پژوهشی، مباحث پژوهشی، پیشنهادهایی برای پژوهش بیشتر، مسائل نوین، مسائل جدید.

14.  مراجعه به منابع الکترونیکی و سهولت جست و جو در آنها ما را در تصمیم­گیری برای موضوع مقاله کمک می­کند. این منابع متعدد هستند و برخی از آنها در همین کتاب آمده بود. بعضی از این پایگاه­ها عبارت­اند از: 

·        www.seraj.ir (بانک اطلاعات مقالات اسلامی)؛

·        IranDoc www. (شامل چكيده مقالات و ساير منابع پژوهشي)؛

·        www.sid.ir  (شامل چكيده و متن بسياري از مقالات در حوزه‌هاي مختلف)؛

·        www.magiran.com  (شامل مجلات و نشریات ایران)؛

گزینش مسئله برای مقاله، یکی از اموری است که برای بسیاری از دانش­پژوهان به صورت یک مشکل در می­آید. برخی از مجاری مسئله­یابی به این شرح است:

1.      مراکز و مؤسسات پژوهشی هر ساله برای خود اولویت­هایی را در راستای وظایف و اهداف خود در نظر می­گیرند. شما می­توانید با مراجعه به آنها، به دسته ­ای از موضوعات خوب دست یابید که کارشناسی لازم در مورد نیازسنجی آنها صورت گرفته است. چه بسا، بتوان در یک زمان واحد به چند منظور یک تحقیق را انجام داد: مثلا هم برای آن مرکز تحقیق کنید و هم برای خود پایان­نامه یا مقاله بنویسید.

2.      مراجعه به فراخوان مقالات برای کنفرانس­ها، مسابقات در زمینه­های علمی و پژوهشی، همایش­های علمی راه دیگری است برای رسیدن به مسئله یا موضوع. 

3.      مسائل کاربردی و مشکلات و معضلات جامعه نیز متناسب با تخصص و مهارت­های ما مسائلی را در مقابل ما می­گذارد. محقق مسئولیت­ پذیر با نگاه تیزبین خود معضلات جامعه را رصد می­کند و با پشتیبانی علمی در صدد رفع آنها بر می­آید.

4.      همچنین می­توان با مراجعه به کتاب­های تخصصی و یادداشت کردن موضوعاتی که مورد علاقه ماست، به ایده­ ایی خوب برای مقاله دست یابیم. به نظر می­رسد این راه، بیشتر برای افراد مبتدی و کسانی که می­خواهند یک کار تمرینی انجام دهند، مناسب­تر است.

5.      بسیاری از سخنرانی­های شخصیت­های جامعه و نیز برنامه­ های صدا و سیما و مباحث روزنامه­ ها و مطبوعات سوژه­های جدیدی برای تحقیق در اختیار ما قرار می­دهند.

6.      اگر مدرس یا شاگرد هستید، در سر کلاس­های تدریس نیز مسائل و موضوعاتی برای تحقیق ظاهر می­شود.

7.      به منابع مربوط به رشته تحصیلی خود مراجعه کرده، موضوعات مورد علاقه و مهم را پیدا کنید.

8.      به موضوعاتی که فراخوان­های مربوط به کنفرانس­ها، سمینارها، همایش­ها و مانند آن مراجعه کنید.

9.      به فصل آخر پایان­ نامه­ ها، که «پیشنهادهایی برای پژوهش­های بعدی» مطرح می­کنند، مراجعه کنید.

10.  با اساتید و افراد مطلع و کارشناس در مورد موضوع­های خود مشورت کنید.

11.  کنجکاوی بیشتر و توجه به اطراف و مسائل روزمره و عادی ما را اغلب به مسائلی می­رسانند.

12.  افراد، مسئولان و ارگان­های مرتبط با موضوع معمولا دسته­ای از مسائل و چالش­های مربوط را می­دانند و می­توانند در مسئله­یابی به ما کمک کنند.

13.  محقق می­تواند با کلیدواژه­های عمومی زیر در باره موضوعات و مسائل جدید در پایگاه­ها و اینترنت جست و جو کند. برخی از این واژه­ها عبارت­اند از: موضوعات پژوهشی، اولویت­های پژوهشی، مباحث پژوهشی، پیشنهادهایی برای پژوهش بیشتر، مسائل نوین، مسائل جدید.

14.  مراجعه به منابع الکترونیکی و سهولت جست و جو در آنها ما را در تصمیم­گیری برای موضوع مقاله کمک می­کند. این منابع متعدد هستند و برخی از آنها در همین کتاب آمده بود. بعضی از این پایگاه­ها عبارت­اند از: 

·        www.seraj.ir (بانک اطلاعات مقالات اسلامی)؛

·        IranDoc www. (شامل چكيده مقالات و ساير منابع پژوهشي)؛

·        www.sid.ir  (شامل چكيده و متن بسياري از مقالات در حوزه‌هاي مختلف)؛

·        www.magiran.com  (شامل مجلات و نشریات ایران)؛

چکیده
خداوند اموری را به عنوان اسباب و وسایل، برای تقرّب به درگاه خود معرّفی کرده است؛ از جمله توسّل به اسماء خداوند، قرآن کریم، عمل صالح، دعای پیامبر و … که انسان برای رسیدن به درجات معنوی باید به این اسباب متوسّل شود.

در مسیر تکامل گاهی موانعی نیز وجود دارد که توفیق توسل را از انسان سلب می­کنند از آن جمله می­تون استکبار ورزی، نفاق، غفلت و غلو نام برد.

در نظر شيعه نبي مكرّم اسلام (صلّي الله عليه و آله و سلّم) و اهل بيت ايشان (علیهم السّلام) وسائط فيض الهي هستند كه خداوند از طريق ايشان بركات خويش را بر بشر مي­فرستد و اين وساطت هم در زمينه تكوين و هم در زمينه تشريع و هدايت بشر است و از طرف ديگر حيات و ممات ايشان يكسان است؛ از اين رو تمسّك و توسّل به اين انوار پاك در دنيا باعث وساطت اين بزرگواران نزد پروردگار و حل شدن مشكلات با افاضه الهي و موجب شفاعت آن­ها در قيامت مي‎گردد و كسي كه قدم در راه اطاعت از دستورات آن­ها بنهد رستگار خواهد شد.

از آن­جا که مسأله‌ی توسّل ریشه‌ی عمیقی در ساختار شخصیّت فردی و اجتماعی انسان دارد، کسانی که با ائمّه‌ی اطهار (علیهم السّلام) و اولیای خدا در ارتباطند و به آن­ها توسّل می­جویند، عناصری آزاده، با عظمت و دارای طبع منیع و روح بلند هستند؛ زیرا هرکس به هرچه توجّه و ارادت دارد، از همان نقطه، الگو و راه و روش زندگی خود را برمی­گزیند. اقتدا به ائمّه‌ی اطهار که در عظمت بی­همتایند، فضائل انسانی را در تار و پود وجود آدمی رشد و تعالی می­دهد، زیرا آنچه از اخلاص، پاکی، صداقت در یک جامعه قابل تصوّر است، هر کدام در وجود ائمّه‌ی اطهار (علیهم السّلام) در حدّ کمال وجود دارد.

کلید واژه‏ها: .

یک مسئله مناسب برای مقاله، ممکن است شرایط بسیاری داشته باشد. در اینجا به برخی از آنها اشاره می­شود.

1.      محقق به آن علاقه داشته باشد و حاضر شود برای حل آن، با جدیت وقت بگذارد و کار کند.

2.      از تازگی برخوردار باشد و از روی تکرار و تقلید انتخاب نشده باشد.

3.      بحث یک مقاله باید برای رشته تحصیلی ما یا در سطح ملی یا منطقه­ ای یا جهانی ارزشمند و مفید باشد.

4.      مسئله با صورت منطقی قابل بیان و بررسی باشد، نه اینکه چیستان و معماگونه و فریبنده باشد.

5.      برای رفع یکی از نیازهای جامعه کاربرد داشته باشد. این ویژگی، در مورد پژوهش­های غیربنیادی، جدی­تر است.

6.     بسیط و جزئی و محدود و شفاف باشد. 

« بسمه تعالی»

گام اول

موضوع یابی

مقاله، امروزه به عنوان یکی از ابزارهای مطبوعاتی در رسانه ‌های نوشتاری، وسیله ای سریع برای تبادل اطلاعات علمی است. مقالات در موضوعات مختلف، به حل مسائل جامعه یا زمینه سازی برای حل آن می پردازند. مقاله به خاطر حجم کم و در عین حال مشتمل بر مطالب علمی تازه، بیشتر مورد استقبال خوانندگان و متخصصان  است و آنها می

توانند با خواندن چند صفحه، تجربیات چند ساله نویسندگان مقاله را در اختیار بگیرند . از سوی دیگر، مراکز و سازمان ‌ها و نهادهای گوناگون در مناسبت ‌های مختلف، از محققان دعوت می ‌کنند تا در فراخوان آنها برای تدوین مقالات علمی شرکت کنند. محققان با ارائه افکار و ایده ‌های خود در قالب مقاله، سریع تر به ارزیابی و بازخوردیابی اندیشه های خود دست پیدا می کنند. مقاله به عنوان یک کالای نهایی تحقیقی، از زمانی که به صورت یک بذر و ایده در فکر محقق شکل می­گیرد و به تدریج دوران تکامل را می­پیماید و در یک ساختار منسجم به مخاطب عرضه می­شود از منزلگاه­ها و مراحل متعدد و پیاپی می­گذرد. شرح و توضیح هر یک از این مراحل به صورت جزئی، مسیر کار محقق را به تصویر می­کشد و وی از هر نوع ابهام و سردرگمی در می­آورد. پژوهشگر برای سرعت و دقت در پیمودن این فرایند، به مهارت­هایی نیاز دارد که عبارتند از:

اول: شناخت تفاوت بین موضوع و مسئله

موضوع یک زمینة کلی است که ممکن است مسائل متعدد و متنوعی را شامل شود. این کلی بودن، با اهداف خاص و متمرکزی که در مقاله باید پیگیری شود، منافات دارد. برای مثال، محقق نمی تواند مقاله ای در باره «تربیت» بنویسد و به تمام ابعاد – یا حداقل ابعاد مهم- آن بپردازد، به طوری که در هر بعد آن، به حل مسئله و نوآوری نایل شود؛ طبیعی است که در صورت انتخاب موضوع عام، نیروی محقق و حجم مقاله روی ابعاد مختلف موضوع، توزیع می شود و چه بسا هم تمرکز و نوآوری را از دست بدهد و هم برای پرداختن به جوانب مهم بحث، ناکام بماند.

مقاله – بر خلاف پایان نامه- به دلیل حجم کم، همواره باید با یک مسئله بسیط سر و کار داشته باشند.

خصوصیات موضوع معمولا عبارت اند از: عام بودن، ابهام داشتن، در برداشتن جوانب و زوایای گوناگون، گویا نبودن و مانند آنها؛ اما خصوصیات یک مسئله مناسب برای مقاله عبارت اند از: خاص بودن، واضح بودن، شفاف و گویا بودن و مانند آنها.

دوم: تلاش برای پیدا کردن موضوع مناسب با توجه به اولویت ها

فرآیند مقاله ‌نویسی از زمانی شروع می ‌شود که یک فکر در ذهن پژوهشگر پیدا می ‌شود. این اندیشه، باید گام به گام مراحلی را طی کند تا برای تدوین آماده شود.

اولین گام مقاله از کجا شروع می شود؟ اگر به طور طبیعی در محیط زندگی خود یا در هنگام مطالعه به پرسشی مورد علاقه رسیدیم که پاسخ آن را نمی دانیم و بعد از بررسی های دیگر فهمیدیم که جواب آن با صراحت آماده و موجود نیست، و از سوی دیگر، آن مسئله در حیطة مهارت و تخصص ما باشد، در واقع به مسئله پژوهشی رسیدیم. کار پژوهش گر از همین جا شروع شده است. اما این حالت، برای همه محققان پیش نمی آید بلکه برای برخی افراد، پیدا کردن مسئله، خودش یک «مسئله» می شود. برای موفقیت در موضوع  یابی، شتاب را کنار بگذارید و با توجه به توانایی  های خود از خود بپرسید: «من دقیقا می  خواهم چه کار کنم و به چه سؤالی پاسخ دهم؟». پاسخ به این سؤال، در واقع ناظر به مسئله شماست ولی شما اکنون هنوز به آن مرحله تمرکزگرایی و مسئله  محوری نرسیده  اید؛ بلکه می  خواهید در یک دائره وسیع  تری مطالعه کنید و در ادامه کار، به طور طبیعی این دائره را تنگ تر کرده، بر مسئله  ای بسیط تمرکز کنید. بنابراین، موضوعی را انتخاب کنید که به مسئله نزدیک باشد.

موضوع مقاله، باید تا حدی محدود باشد تا بهتر بتوانیم از دل آن به مسئله برسیم. برای مثال، «تفکر» به صورت کلی موضوع مناسبی نیست، اما «موانع تفکر» برای این مرحله مناسب است و فرض کنید با تداوم مطالعه به مسئله  ای میرسیم که عنوان آن چنین است: «نقش تقلید کورکورانه در منع از تفکر».

سوم: تجزیه موضوع به پرسش  های ریز به صورت بارش فکری

موضوع را کلی انتخاب نکنید؛ زیرا اگر موضوع کلی باشد، به کلی گویی در محتوا مبتلا می شوید و در اثر حاشیه   پردازی های بی مورد نمی توان انسجام خوبی را در مقاله   ایجاد کرد.‌برای تجزیه موضوع، ابتدا باید تمام نواحی و جوانب آن را دید. برای این کار، هر سؤالی را که به ذهن محقق در باره موضوع (مثلا موانع تفکر) می   رسد، یادداشت می   کند.

در این بارش فکری پرسش   ها، سعی می   شود پرسش   ها جزئی، بسیط (اتمی) و دقیق باشند و تمام ابعاد موضوع را فراگیرند. در ابتدا لازم نیست وحقق مطالعه کند؛ با همان آشنایی   های قبلی پیرامون موضوع سؤال   باران می کند. و با تهیه یک مجموعه از سؤال   های حاصل از موضوع،  چند هدف را دنبال می   کند: الف) جوانب و زوایای موضوع را می‌شناسد. ب) میزان آمادگی خود را بر اساس اندوخته   های علمی برای پاسخگویی به این سؤالات اندازه می‌گیرید. پس، این سؤالات به منزلة ترازو عمل می-کنند. اگر توان پاسخ گویی به تعداد زیادی از پرسشها نبود  یعنی محقق «اطلاعات موضوع   محور» ندارد و بدون تکمیل این اطلاعات، نمی توان «مسئله محوری» را شروع کرد؛ چون اولی، پیش   نیاز دومی است. در هر حال، محقق باید از مطالب وابسته به موضوع، اطلاع کافی داشته باشد. مطالعه، اطلاعات، نسبت به شاخ و برگ های مرتبط با موضوع افزایش می یابند.

پنجم:  مراجعه به فرهنگ های تخصصی برای واژه شناسی

واژگان و اصطلاحات و مفاهیم به منزلة ابزارند که به وسیله آنها پیام ها و اطلاعات را در قالب جمله و گزاره بیان می    شود. از این رو، شناخت آنها نوعی تقدم دارند. برای فهم یک واژه روان شناسی یا کلامی یا فقهی و مانند آنها باید به فرهنگ اصطلاحات تخصصی مراجعه نمود.

معاونت پژوهش مدرسه علمیه الزهرا(سلام ا… علیها)

بسمه تعالي

معرفی کتابخانه­های دیجیتال

امروزه پیشرفت تکنولوژی و عصر اطلاعات الکترونیکی موجب گردیده است تا کتابخانه های دیجیتالی جایگاهی ویژه را در علم اطلاعات و دانش شناسی پیدا کنند، جایگاهی که هر روز بر محبوبیت آن افزوده و استقبال از آن دوچندان شده است. توسعه دسترسى از وضعیت «دسترسى محلى» به وضعیت «دسترسى جهانى»، صرفه جویی در هزینه های مالی و مکانی، پیشرفتهای سریع در پردازش و ذخیره سازی اطلاعات و فناوریهای ارتباطی، و ارائه خدمات بیشتر و کاربردی تر به پژوهشگران و استفاده کنندگان، از جمله ویژگی هایی هستند که اهمیت ظهور و رشد كتابخانه های دیجیتالی را نمایان می کنند و با قاطعیت مى‏توان پیش بینى كرد كه این تحولات با سرعت و دامنه بیشترى تداوم می یابد .از این رو تصمیم گرفتیم که فهرستی از کتابخانه های دیجیتالی برتر را برای شما در این مقاله به اشتراک بگذاریم . البته در نظر داشته باشید معرفی سرویس های مذکور به معنی تایید یا عدم تایید خدمات آنان نیست و سرویس های فوق بر اساس نتایج جست و جو استخراج شده و در این جزوه درج شده اند.

1)      کتابخانه دیجیتالی تبیان

کتابخانه دیجیتالی تبیان امروز با گذشت یک دهه از فعالیت خود توانسته ضمن ارتقای استاندارهای بین المللی و ارتقای خدمات به کاربران، منابع رایگان خود را در سه زبان فارسی، عربی و انگلیسی به بیش از ۱۰۰٫۰۰۰ منبع برساند. از دیگر ویژگی های برجسته این کتابخانه میتوان به فهرستنویسی منابع براساس استاندارد بین المللی و نیز استفاده از اصطلاحنامه های فرهنگى فارسى«اصفا» و «علوم اسلامی» به سه زبان فارسی ، انگلیسی و عربی برای دسته بندی موضوعی منابع اشاره کرد.

http://www.tebyan.net/

 ۲) کتابخانه دیجیتال نور

  مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم اسلامي نور در شهر مقدس قم و در سال ١٣٨۵ با توجه به پیشینه نرم افزارهای مختلف ارایه شده و پایگاه های کتابخانه ای مانند پایگاه مجلات تخصصی، و به منظور دسترسي سريع و آسان پژوهشگران به منابع پژوهشي با هدف عرضه کتاب هاي تخصصي حوزه علوم اسلامي و انساني بر روي شبکه جهاني اینترنت، اقدام به راه اندازي پايگاه کتابخانه ديجيتال با امكانات پژوهشي و قابلیت های متنوع تحقیقاتی نمود.این پایگاه در مرحله اول و تاكنون، ٨٠٠٠ عنوان کتاب تخصصي بیش از ١۶٠٠٠ جلد در زمینه علوم اسلامی، و در موضوعاتي همچون: « علوم قرآن و تفسير، علوم حديث، ادعيه و زيارات، نهج البلاغه، كلام و فلسفه، جغرافيا، تاريخ و سيره، فقه، اصول، اخلاق و عرفان، ادبيات و منطق، فرق و مذاهب اسلامي و… را ارایه نموده است.

http://www.noorlib.ir

 (3کتابخانه آنلاین

در این کتابخانه تعداد بسیار زیادی کتاب ارزشمند قرار دارد تا کاربربتواند با استفاده از این سامانه در هزینه دسترسی به اطلاعات به روز و آموزشی در زمینه های مختلف صرفه جویی نماید.برای سهولت کار کاربران برای کار با سایت و عضویت در زیر منوی راهنما در بالای سایت توضیحاتی جهت عضویت و فعال سازی حساب کاربری داده شده است همچنین در صورت نیاز به محتوای خاص موضوع یا محتوا مورد نظراز طریق بخش تیکتینگ (بعد از عضویت در سایت) یا از بخش تماس با ما به سایت اطلاع داد،تا در اسرع وقت محتوای مورد نظر کاربر را در سایت قرار داده شود.

http://infoketab.ir/

۴)کتابخانه دیجیتال سازمان‌ اسناد و كتابخانه‌ ملي‌

 سازمان‌ اسناد و كتابخانه‌ ملي‌ جمهوري‌ اسلامي‌ ايران‌ مؤسسه‌اي‌ آموزشي‌، پژوهشي‌، علمي‌ و خدماتي‌ است‌ كه‌ اساسنامه‌ آن‌ به‌ تصويب‌ مجلس‌ شوراي‌ اسلامي‌ رسيده‌ است‌ و رياست‌ عاليه‌ آن‌ با رئيس‌ جمهوري‌ است‌.

شكل‌گيري‌ رسمي‌ كتابخانه‌ ملي‌ به‌ سال‌ ۱۳۱۶ بازمي‌گردد. در سال‌ ۱۳۵۸ مركز خدمات‌ كتابداري‌، و در سال‌ ۱۳۷۸ سازمان‌ مدارك‌ فرهنگي‌ انقلاب‌ اسلامي‌ در كتابخانه‌ ملي‌ ادغام‌ شدند و سرانجام‌ در سال‌ ۱۳۸۱ با تصويب‌ شوراي‌ عالي‌ اداري‌، كتابخانه‌ ملي‌ و سازمان‌ اسناد ملي‌ با هم‌ ادغام‌ شدند و سازمان‌ فعلي‌ شكل‌ گرفت‌. اكنون‌ اين‌ سازمان‌ در دو ساختمان‌ مستقل‌ «كتابخانه‌ ملي‌ ايران‌» و «گنجينه‌ اسناد ملي‌ ايران‌» فعاليت‌ دارد.

 http://www.nlai.ir/

5) کتابخانه اینترنتی علاءالدین

کتابخانه علاءالدین نخستین کتابخانه چندزبانی اینترتنی در جهان است که کتابهای خود را که برای نخستین بار بطور مجاز به زبانهای مختلف از جمله فارسی و عربی ترجمه می شوند، به رایگان به مشترکان محترم عرضه می کند. شما می توانید با یک ثبت نام ساده به کتابهای کتابخانه دسترسی پیدا کنید و بدون هیچ هزینه ای تمامی کتاب را دانلود و یا به صورت آنلاین مطالعه نمایید. مشترکان کتابخانه همچنین می توانند واژه ها یا عبارات مطلوب را در هر کتابی جستجو کنند.

http://www.aladdinlibrary.org

6) کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران

كتابخانۀ مركزي و مركز اسناد دانشگاه تهران بزرگترين كتابخانۀ دانشگاهي ايران است و مجموعه‌اي غني و گسترده از منابع گوناگون در زمينه‌هاي مختلف علوم و فنون و ادب را در برمي‌گيرد . اين كتابخانه در كنار كتابخانه‌هاي تخصصي دانشكده‌ها كه هر يك برحسب نيازهاي علمي و آموزشي ويژة خود به وجود آمده‌اند، بيشتر به امر پژوهش اختصاص دارد و به گردآوري آثار مربوط به مطالعات اسلام‌شناسي، ايران‌شناسي و شرق شناسي مي‌پردازد .

http://library.ut.ac.ir/

7) کتابخانه الکترونیک دانشگاه علوم پزشکی

  ساختار اصلي كتابخانه الكترونيك متشكل از كتابهاي آموزشي دانشگاه علوم پزشكي تهران است و قابليت ها و امكانات آن شامل امكان جستجوي واژه مورد نظر دركل كتابخانه و   تمامي كتابها، امكان دسترسي موضوعي به كتابها، امكان ارسال نظرها و پيشنهادها در مورد هر كتاب، انتخاب و پرينت متن ، تصاوير و جدول ها ، مشاهده ساختار درختي عناوين و زير عنوانهاي كتاب ، امكان حركت ميان صفحات و فصول كتاب ، يادداشت گذاري و علامتگذاري نكات و عبارات مهم مي باشد. همچنين يكي از امكانات سيستم امكان خريداري كتاب به صورت آنلاين و دريافت آن در محل كار يا منزل مي باشد. يكي از گروه هاي هدف مهم، اساتيد و دانشجويان دانشگاه علوم پزشكي تهران هستند اما امكان استفاده از اين كتابخانه براي كليه علاقمندان در سطح كشور و همچنين خارج از كشور فراهم مي باشد.

http://textbook.tums.ac.ir

8) کتابخانه آنلاين کتب مذهبي

دارای بيش از ۹۰۰ کتاب در حوزه دين و انديشه با قابليت مطالعه بصورت آنلاين است.

http://book.i20.ir/

9) كتابخانه پژوهشکده حقوقي شهردانش

كتابخانه پژوهشکده حقوقي شهردانش با هدف توسعه خدمات خود و ايجاد بسترهاي مناسب براي تسهیل انجام پژوهشهای حقوقی با بهره گیری از فناوریهای روز، اقدام به سرمایه گذاری و راه‌اندازي كتابخانه تخصصی آنلاين كرده است. اساتيد،‌ دانشجويان، پژوهشگران و به طور كلي همه حقوقدانان و متقاضيان استفاده از كتابخانه از راه دور كه فرصت و امكان مراجعه حضوري به ساختمان كتابخانه برايشان مقدور نيست مي‌توانند با عضويت در كتابخانه آنلاين، فارغ از محدوديت زماني و مكاني، از طريق اينترنت از منابع کتابخانه با دسترسی به متن کامل آثار استفاده كنند.

http://sdil.ac.i

10) کتابخانه دیجیتال قائمیه اصفهان

امکانات نرم افزار موبایلی قائمیه

۱- جستجوی قدرتمند و سریع در یک یا همگی کتاب‌ها

۲- سادگی مطالعه متن

۳- امکان سفارشی‌سازی متن با تغییر فونت،اندازه متن، تغییر حاشیه صفحه، رنگی کردن اعراب و …

۴- نوشتن یاداشت و نشانه‌گذاری یا اشتراک‌گذاری متن

۵- دریافت لیست کتاب‌ها به صورت آفلاین

6- چند زبانه بودن برنامه : فارسی ، عربی ، انگلیسی ، آذربایجانی، چینی و اردو

7- و امکانات متنوع دیگر….

مدرسه علمیه الزهرا (سلام ا… علیها) کازرون

معاونت پـژوهش

زمستان 1398

جزوه word

اگر  ساختمان سفینه آپولو را در نظر بگیریم می بینیم از توده ای عظیم از پیچ و مهرهای کوچک و بزرگ و دستگاه های گوناگون ریز و درشت است سفینه ی فرماندهی ،سفینه ی اصلی ،کپسول فرعی ماه نشین، قسمت فرود آینده ، قسمت سعود کننده …هر کدام عمل ویژه ای را انجام می دهد . آشکار است  که اگراین دستگاه های گوناگون واین گوناگونی در دستگاها نمی بود ، هرگز آپولو به وجود نمی آمد تا بتواند  همه ی مشکلات راه بلند و سخت خویش را از پیش بردارد و تا ماه ، به همراهی چند انسان ،راه بسپارد .آنچه در مثال بالا در یافتیم این است که در یک مجموعه ی مرتبط و هماهنگ ، وجود اختلاف و گوناگونی ، اجتناب ناپذیر است . پس وجود جهان وزیبایی آن در همین گوناگونی و اختلاف است  این اختلاف را نمی توان بیهوده دانست و نه بی عدالتی نامید. بی عدالتی آن است که در شرایط کاملا متساوی قانون های نامساوی وضع گردد . اگر اختلافی در کار نبود اصلا جهانی نبود و بجز یک عنصر چیز دیگری وجود نداشت همین اختلاف در خلقت است که : اتم ها ،منظومه ها ،کهکشان ها ، درخت ها ،گیاهان و حیوانات را به وجود آورده است . نکته ای که باید به آن توجه کرد این که  خداوند متعال از هرکس به اندازه ی استعداد و نیروی انسانی او تکالیفی خواسته است و هیچ کس را بیش از مقدار توانایی جسمی و کشش مغزی وی مسئول ندانسته است و این خود عین عدالت است . بنابراین تمام این اختلافات دارای مصلحت است و همه در نظام آفرینش مفید و صد درصد لازم است ولو اینکه ما از دیدگاه عقول قاصرمان نتوانیم درک کنیم . روح انسان ها در پذیرش زیور های  اخلاقی و در تکامل یافتن ، حالت ویژه ای دارد . در برخورد با مشکلات و قرار گرفتن در راحتی ها و چشیدن تلخ و شیرینی های زندگی تکامل می یابد. خوشبخت کسی است که در هر وضع قرار گیرد از همان وضع در تکامل روحی خود بهره گیرد پس همه ی فرازو نشیب های زندگی و همه سوی آن راهی برای تکامل است و باید از گذر گاه تنگ یا فراخ آن قدمی در راه تکامل خویش برداریم . قران کریم در همین زمینه می فرماید : ورفع بعضکم فوق بعض درجات لیبلوکم فی مااتاکم.(انعام /165) ( خداوند برخی از شما را بر برخی دیگر برتری داد تادر آنچه به شما داده آزمایش تان کند ) منظور از ازمایش بهره برداری از وضع موجود است  پس هر وضعی که برای بشر پیش آید ، برای تکامل یافتن روح اوست و این خود عین لطف و عدل است  . این است فلسفه اختلافها و نشیب و فراز ها که با اصل عدالت هیچ گونه منافاتی ندارد . اگر در پاره ای از حوادث جهان نتوانستیم به فلسفه آن آشنا شویم نباید آنها را ظلم وستم بدانیم زیرا نظام خلقت بدست قدرت کسی استوار شده است که هیچ گونه عامل ستم در او راه ندارد و آنچه برای ما خواسته همه از روی مهر می باشد  . و عسی ان تکرهوا شیئا و هو خیر لکم و عسی ان تحبوا شیئا و هو شر لکم و الله یعلم و انتم لا تعلمون ( بقره/216 ). ( بسا که چیزی را دوست ندارید و حال آن که  همان به سود شماست .و بسا که چیزی را دوست می دارید اما به زیان شماست خدا می داند و شما نمی دانید.

طاهره شجاعی

مقاله مورد بررسی در زورنال کلاب

فایل پی دی اف

معاونت پژوهش مدرسه علمیه الزهرا(سلام الله علیها) کازرون در تاریخ 1398/10/10

برگزار می کند.

“تحلیل و بررسی مقاله عزت نفس؛ احترامی به ملکوت خویشتن با نگاهی از دریچه روانشناسی و دین“

زینب کاوندی

      محمد مهدی صفورایی پاریزی

امید داشتن، مهم ترین انگیزه در زندگی انسان است. اگر انسان از زمان مرگ خویش آگاه بود به کاری دست نمی زد. اگر می دانست چند سال دیگر می میرد، جفتی برنمی گزید و کاری را آغاز نمی کرد و تنها به امور و مسایل روزانه خویش بسنده می کرد. ناآگاهی از زمان مرگ و امید به زندگی است که وی را وامی دارد تا درس بخواند، کاری بزرگ را آغاز کند و یا ازدواج نماید و خانه و خانواده تشکیل دهد.

قرآن امید را عاملی مهم در حرکت و زندگی بشر برمی شمرد و بیان می کند که امید است که وی را به سوی کاری سوق می دهد. به عنوان نمونه بیان می کند که امید به استجابت از سوی خداوند، علت و انگیزه برای دعا و طلب از او می شود. (بقره آیه ۱۸۶) و امید به آینده برتر در این دنیا و یا آخرت است که موجب می شود باورها و کنش ها و واکنش های خویش را تصحیح کند و به بازسازی واصلاح اعمال و رفتار خود بپردازد. (یونس آیه ۷ و ۸)

خداوند در آیه ۱۱۰ سوره کهف می فرماید: «هر کسی که به دیدار پروردگارش امید دارد می بایست کارهای نیکو و صالح انجام دهد.

قرآن، مهم ترین اثر و کارکرد امید در زندگی بشر را آسان شدن سختی ها و تقویت روحیه انسان می داند. به این معنا که انسان برای هر عملی می بایست انگیزه ای داشته باشد و هرچه کار سخت تر و دشوارتر باشد. می بایست امید به بهره وری و بهره مندی نیز بیش تر باشد.

نقش عواطف و احساسات در زندگی بشر گاه بیش تر از عقل و خرد است. به این معنا که اگر عقل حکم کند که کاری هرچند سخت و دشوار در زندگی او مفید خواهد بود این به تنهایی موجب نمی شود تا انسان به کاری اقدام کند؛ زیرا روحیه انسانی ارتباط تنگاتنگی با عواطف و احساسات وی دارد.

امید، موجب می شود تا روحیه شخص از نظر روحی و روانی تقویت شود و عاملی برای انجام کارهای سخت و دشوار گردد.

در این راستا توجه به پاداش بزرگ نیز می تواند عاملی برای آسان شدن کارها برای شخص شود. کسی که با انجام کاری، امید به پاداش درخور و شایسته داشته باشد به آسانی به کارها اقدام و هر سختی را بر خود تحمل می کند.

قرآن به این مسئله با بیان مصداقی در آیه ۱۰۴ سوره نساء اشاره می کند و می فرماید که چگونه سختی جنگ برای کسانی که امید به دیدار خدا داشته و از وی امید پاداش دارند، آسان می شود و همه سختی ها را به جان می خرند.

روحیه شخص با امید به رسیدن به هدف تقویت می شود و شخص در برابر سختی ها واکنش مثبتی از خود نشان می دهد و امیدوار می شود تا با تحمل آن به مقصد خویش دست یابد. این بدان معنا نیست که شخص قطعاً به هدف خویش می رسد بلکه تنها امیدوار است که شاید به آن دست یابد و همین، انگیزه ای می شود تا سختی های جانکاه را تحمل کند.

در حقیقت امید به پاداش و دست یابی به اهدافی خاص موجب می شود تا انسان دست به تلاش بزند. اگر انسان، امیدی به دست یابی نداشته باشد، هرگز به تلاشی دست نخواهد زد و کوششی برای رفع مشکلات ازخود بروز نخواهد داد. (یوسف آیه ۸۷)

به عنوان نمونه کسی که امید به اجابت دعا نداشته باشد هرگز دست به دعا بر نداشته و در پیشگاه خدا انابه و تضرع نمی کند. امید به استجابت دعا موجب می شود که شخص این سختی و رنج را برخود تحمل کند و به اشکال مختلف و راه های گوناگون به دعا بپردازد و برای رهایی از مشکلات زندگی و دردهای روحی و جسمی و برآورد نیازهایش دعا کند. (بقره آیه ۱۸۶)

اگر کسی به این باور باشد که کارش هیچ تاثیری ندارد اقدامی به انجام آن نمی کند ولی اگر امیدوار باشد که شاید این کار تاثیری خواهد گذاشت به امید دست یابی به این کار اقدام می ورزد. در این جا مسأله احتمال و گمان رسیدن به نتیجه برای او کافی است تا به کاری دست زند. بر همین اساس شخص به آموزش و پرورش خطاکاران و بزهکاران اقدام می کند؛ زیرا این امید را به خود می دهد که شاید این اشخاص با آموزش و پرورش درست، اصلاح گردند. (نساء آیه ۶۴ و نیز توبه آیه ۱۰۲ و ۱۰۶)

امید به کسب پیروزی است که شخص را در برابر مستکبران قرار می دهد تا جلوی فساد و افساد ظالمان را بگیرد. (فرقان آیه ۲۱ و عنکبوت آیه ۳۶)

این ها بخشی از آثار امید است که در آیات قرآن بدان اشاره شده است. در همه اینها به مسئله روحی و روانی امید و تاثیر آن در این حوزه پرداخته شده است. اگر کسی بخواهد درباره امید در قرآن تحقیق و پژوهشی را انجام دهد می بایست به حوزه روان شناسی امید بیش از جنبه های دیگر آن توجه کند؛ زیرا امید مساله ای است که ارتباط نزدیکی با حوزه روان شناسی رفتار دارد. به این معنا که هر رفتار انسانی انگیزه ای می خواهد که امید به عنوان عامل مهم در انگیزه سازی، نقش آفرین است.

ادامه دارد

لطفا عکس نوشته ها را دنبال کنید. در آنها سعی شده مراحل گام به گام تحقیق نشان داده شود.

کرسی آزاد اندیشی «موسیقی غذای روح یا ابتذال» در بین طلاب وکادر مدرسه علمیه الزهرا (س)  کازرون

کرسی آزاد اندیشی با موضوع موسیقی غذای روح یا ابتذال در مدرسه علمیه الزهرا (س) شهرستان کازرون برگزار شد.

به گزارش پايگاه «خبري اطلاع رساني حوزه­ هاي علميه خواهران» کرسی آزاد اندیشی با موضوع «موسیقی، غذای روح یا ابتذال» با حضور طلاب و کادر در مدرسه علميه الزهرا (سلام الله علیها) كازرون برگزار شد.

 در ابتدای جلسه آقای «قاسم بیاتی» توضیحاتی را درباره ی انواع موسیقی ارائه کرد. وی گفت: در موسیقی سه رکن وجود دارد: 1- آهنگ2 -خواننده3 – محتوا. موسیقی؛ صداها و آهنگ هایی است که انسان را در عالمی سیر می دهد که برای وی قابل توصیف نیست و بر اعصاب و شهوات و غرایز و تمایلات او اثر گذار است و باعث خندیدن، گریستن یا رقصیدن انسان می شود. موسیقی از سه مولفه تشکیل یافته است از جمله؛ 1- غنا به معنای چرخاندن صدا در گلو است (فقط مربوط به صدا است حتی بدون آهنگ) 2- طرب: بسیاری از صداها، آواها و … طرب می باشد. بنابراین مطرب بودن: صفت موسیقی است (آهنگ) ومتناسب با مجالس شادی یا غمِ افراطی است. (عیش و نوش و تحرک) 3-لهوی: غفلت است و به محتوای کلام نسبت داده می شود. امام باقر(علیه السلام) فرمود: غنا، گناهی است که خداوند به سبب آن وعده ی آتش داده است. چناچه موسیقی یا آوازی که با ترجیع وطرب همراه است از لحاظ کیفیت یا مضمون یا حالت خاص شخص نوازنده یا خواننده در خلال نواختن یا خواندن از نوع غنا یا موسیقی لهوی مناسب با مجالس لهو و معصیت باشد، گوش کردن به آن حرام است، حتی برای کسی که او را به طرب نیندازد و تحریک نکند. به طور مثال: اگر در اتوبوس باشد مسافران باید ازگوش دادن به آن خودداری نموده و نهی از منکرکنند. حتی غنای زن برای شوهرش و بالعکس و قصد لذت بردن از همسر، استماع غنا را مباح نمی کند. تفاوت موسیقی با غنا بنا بر تعریف بیان شده در این است که ترجیع صدا به نحوی که مناسب با مجالس لهو باشد ازگناهان بوده و بر خواننده و شنونده حرام است . ولی موسیقی نواختن آلات آن است که اگر به نحو معمول در مجالس لهو و گناه باشد هم بر نوازنده و هم بر شنونده حرام است ولی اگر به آن نحو نباشد فی نفسه جایز است و اشکال ندارد.

سرکار خانم «بهروزی و رنجبر» به عنوان موافقان گوش دادن به موسیقی گفتند: ممکن است فرد مطرب ترین موسیقی ها را گوش دهد ولی بر او اثر نگذارد. چرا باز هم حرام است و نباید گوش داد؟! (علت حرمت موسیقی چیست؟)

 جواب خانم انجین به عنوان مخالف: حکمت بسیاری از احکام برای بشر عادی، دست یافتنی نیست. احکام شرعی احکام شخصی نیست، احکام نوعی است. نوع موسیقی (حرام) و جنس آن بر نوع انسان اثر منفی می گذارد. بنابراین حتی اگر آن اثر منفی را بر انسان نگذارد، بنابر مصالح و مفاسدی که برای فرد محقق نشده، بازهم حرام است.

بهروزی(موافق) گفت: صوت قرآن و تواشیح نیز طرب انگیز است.

انجین(مخالف): پیامبر(صلی الله علیه و آله): برای هرچیزی زینتی است و زینت قرآن صدای زیباست. (کافی، کلینی، ج2ص 615) صوت قرآن یا اذان موسیقی است. صوت قرآن یا اذان تغییر صدا و لحن است. زیرا موسیقی با آلات همراه است؛ قرآن طرب نیست چون طرب باید طوری باشد که انسان را به رقص آورد یا از غم و اندوه زیان آور گردد. موسیقی حرام باعث تضعیف روح یا افت اخلاق می شود.

رنجبر(موافق): موسیقی موجب آرامش می شود.

جواب: باید تفاوت آرامش جسمی وآرامش روحی مشخص شود. موسیقی کدام آرامش را به دنبال دارد؟ اگر آرامشی هم دارد ولی به صورت مسکن عمل می کند و زود گذر است. وقتی انسان به چیزی عادت کرد به آن آرامش پیدا می کند، مثل معتاد که با مواد مخدر آرامش جسمی و روحی می یابد. ولی در واقع به خودش ضرر می رساند. آرامش واقعی در یاد خداست «الا بذکر الله تطمئن القلوب»

بهروزی(موافق): موسیقی هنراست و انسان هنر و زیبایی را دوست دارد.

جواب: آیا هرهنری خوب است و باید آن را استفاده کرد؟ مثلا خیاط با هنرنمایی تمام، لباسی را می دوزد، آیا می توان این لباس را بیرون از خانه پوشید؟ آنچه موجب حرمت چیزی می شود مصلحت یا مفسده واقعی است که عقل ناقص بشر نمی تواند آن را کشف کند. وتنها عقل تام- که منحصر به معصوم است- می تواند آن را درک نماید. علت بعضی از احکام را با توجه به روایات می توان به دست آورد اما همان هم نیاز به تبحر و تخصص دارد، چراکه ممکن است در یک موضوع چندین روایت وجود داشته باشد. آن چه در فقه اسلامی حرام شده،غنا است. یعنی ترجیع صدا، با صرف نظر از آهنگ و محتوا. گاهی نیز آسیب موسیقی به محتوا بر می گردد. پس باید مصالح و مفاسد را دسته بندی کنیم. عرف، صدا و سیما یا جامعه ملاک تشخیص حرمت جواز موسیقی نیست، حرمت و جواز حق شرعی است که برای رسیدن به آن باید به مرجع تقلید مراجعه کرد.

پندهای امام صادق علیه السلام به ره جویان صادق
مشخصات کتاب:

عنوان و نام پدیدآور:/ محمدتقی مصباح یزدی، ۱۳۱۳، تحقیق و نگارش محمدمهدی نادری قمی.
مشخصات نشر: قم : موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (رحمت الله علیه)، مرکز انتشارات ‫، ۱۳۸۹٫
مشخصات ظاهری: ‫۳۱۲ ص.
موضوع: جعفربن محمد(علیه السلام)، امام ششم، ۸۳ – ۱۴۸ق. — احادیث
موضوع: جعفربن محمد(علیه السلام)، امام ششم، ۸۳ – ۱۴۸ق. — کلمات قصار
موضوع: احادیث شیعه

عناوین اصلی کتاب شامل:
پیش گفتار؛ دوستان واقعی اهل بیت علیهم السلام ؛ محاسبه ی نفس؛ نگاه مؤمن به دنیا؛ دعوت به اهل بیت علیهم السلام با رفتار و گفتار؛ نشانه های ایمان و مؤمن حقیقی ؛ رابطه ابزار انگاری دین و جهل دینی؛ ثمرات استقامت در دین داری؛ شرط نجات بخش بودن ولایت اهل بیت علیهم السلام ؛ خوف و رجا؛ شادی از دیدگاه اسلام؛ دام های شیطانی؛ برحذر بودن از چند کاستی اخلاقی؛ پاداش هایی بزرگ برای شیعیان واقعی؛ شیعه از منظر امام صادق علیه السلام ؛ گناه مغفور و نیکی مقبول؛ راه رسیدن به جوار الهی؛ چند نکته و سفارش اخلاقی؛ عاقل، برحذر از تملق جاهل؛ رابطه ی مؤمن با دنیا و مادیات؛ رابطه ی مؤمن با مؤمنان دیگر؛ پندهایی برای خرد ورزان؛ سفارش های عیسی بن مریم علیهما السلام به حواریون؛ اخلاق سالکان؛ خدا و آخرت، غایت افعال مؤمن؛ نماز مقبول و آثار آن؛ بحثی پیرامون حیا؛ محبت اهل بیت، پایه محکم اسلام؛

حاج آقا صنعتی معاون پژوهش مدرسه علمیه صادقیه(علیه السلام) گفت: پژوهش فضای تنفس حوزه است؛ لذا طلبه موفق علمی کسی است که متکی به درس های حوزوی نباشد، مبلغ قوی شخصی است که نگاه، بیان و حرف جدید داشته باشد. همه این موفقیت ها از راه مطالعه بدست می آید و مطالعه پیش زمینه پژوهش است. طلبه مبلغ پس از مطالعه کتابها، فیش برداری و دسته بندی مطالب، محتوای تبلیغی خود را آماده می نماید این روند، همان مراحل پژوهش است.

وی در ادامه گفت: طلبه خروجی کارش تولید علم، مسأله یابی و پاسخ گویی به این مسائل موجود در جامعه است. برای نمونه اشخاصی مانند شهید مطهری و شهید صدر با نگاه دردمندانه، مسائل و مشکلات جامعه را شناخته و برای حل آنها چاره اندیشی کردند.

جامعه به سرعت در زمینه های مختلف جلو می رود. طلاب گاهی با انبوهی از سؤالات، از جمله مسائل اقتصادی، پزشکی و حتی مسائل روز در زمینه احکام  روبرو می شوند که مردم جوابی برایش ندارند؛ اینجاست که آن نگاه دردمندانه و محققانه طلاب علوم دینی را می طلبد تا از موج سواری دشمنان و معاندان دین و حکومت اسلامی پیشگیری شود.

نگاه حاشیه ای به پژوهش خیانت به طلبگی است. دستاوردهای علوم در جامعه  امروز، همه حاصل کار محققانه است.

ایشان در پایان گفت: مراحل تحقیق و پژوهش اعم از آشنایی، شناخت و تسلط است. در مرحله آشنایی طلاب با معنایی جدید از پژوهش مواجه می شوند، مرحله دوم صرف بیان اقوال است ومرحله پایانی، قضاوت میان اقوال می باشد؛ طلاب در سطح عمومی باید مرحله اولیه مهارت پیدا کنند.

یکی از اصول جهان­بینی اسلامی که از ارکان ضروری دین، و از اصول قطعی اعتقادی، و ضامن احکام انبیّاء، و مهم­ترین محرّک دین­داران در انجام وظایف دینی و الهی است، اصل ایمان و اعتقاد به معاد و حیات جاویدان اُخروی است.

ایمان و باور به معاد و تحصیل یقین به آن، بی­تردید انسان را در زندگی فردی و اجتماعی در مسیر تکامل قرار می­دهد، و دامنه زندگی او را به بی­نهایت گره می­زند، و درمی­یابد که با مرگ، تنها حیات مادّی او به پایان می­رسد، امّا روح باقی می­ماند و به دنیایی جاودانه و گسترده­تر از عالم مادّه منتقل می­شود، تا در محضر پروردگار خویش حساب اعمالش را ببیند.

باور و اعتقاد به معاد موجب می­شود که انسان در همه حالات توجّه به نظارت مستمر الهی داشته باشد و همواره خود را در پیشگاه الهی ببیند، در نتیجه برای عمل به دستورات و وظایف دینی و پرهیز از گناه و معصیت تلاش کرده و برنامه زندگی­اش را طوری تنظیم واجرا می­کند که علاوه بر ایجاد یک حیات مطلوب و سعادتمند در این دنیا، سعادت ابدی اش نیز در آن دنیا تأمین شود، و ناگفته پیداست که هر چه ایمان انسان به معاد قوی­تر و با معرفت الهی بیشتری همراه باشد در مسیر رسیدن به رستگاری و رضوان الهی به نحو شایسته­تری عمل خواهد کرد، پس از اینجا روشن می­شود؛ همان­طور که اعتقاد به معاد یکی از نافذترین و مؤثّرترین باورها در جهت­دادن به اعمال و رفتار انسان­هاست، همچنین منشأ آثار سازنده و مثبت فراوانی نیز در زندگی فردی و اجتماعی او می­باشد و در نتیجه زمینه را برای تربیت انسان­های مؤمن و تحقق جامعه توحیدی فراهم می­آورد.

حال با توجّه به مطالب یاد شده در این بحث برآنیم تا با مراجعه به آیات نورانی قرآن کریم و دیگر منابع دینی آثار فردی و اجتماعی اعتقاد به معاد را در زندگی مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم. امید است که این تحقیق راه­گشایی برای توجّه بیشتر ما به روز رستاخیز باشد و با شناساندن جایگاه و اهمیّت و آثار معاد بتواند کمک مؤثّری به بروز بیشتر رفتارهای هدفمند در فرد و جامعه و برطرف سازی بسیاری از مشکلات و معضلات فردی و اجتماعی شود.

بی­‌تردید یکی از مهم­ترین نیازهای انسان کسب آرامش و احساس رضایتمندی از زندگی است. در دنیای کنونی که تجمّل‌گرایی، تنوع­‌طلبی­های افراطی و دنیازدگی، زندگی افراد بشر را تحت تأثیر خود قرار داده و آرامش و رضایت­مندی آن­ها را مختل ساخته، یکی از چیزهایی که می­تواند به یاری انسان شتافته و او را از این بحران خارج سازد، قناعت است.

قناعت استفاده بهینه از امکانات زندگی و اجتناب از زیاده­روی در هزینه­ها و مصارف و رضایت به نعمت­های الهی است.

قرآن کریم و روایات اهل بیت (علیهم السّلام) نیز بر اهمّیّت وجود صفت قناعت در اخلاق و رفتار انسان تأکید ویژه­ای داشته و راه رسیدن به عزّت نفس و برخورداری از حیات طیبه را ثمره قناعت می­دانند.

موضوع این پژوهش تأثیر شهادت در گسترش معارف اسلام از دیدگاه آیات و روایات با روش کتابخانه‏ای-توصیفی است. شهادت یکی از راه‏های گسترش معارف اسلام می‏باشد. اگر چه فدا کردن جان در راه حفظ ارزش‏ها پیشینه‏ای دیرینه دارد لیکن با ظهور اسلام و توجه ویژه‏ی این دین به جهاد و بذل جان در راه خدا «شهادت و شهادت طلبی» جایگاه ویژه‏ای یافت.

اهتمام معصومین (علیهم‏السّلام) که خود طلایه داران نشر معارف الهی‏اند به این مقوله، نشان از شهادت طلبی ایشان دارد. قیام عاشورا اوج هنرنمایی معصوم در این زمینه و سندی جاوید برای آیندگان می‏باشد. دشمنان اسلام که به اهمیت نقش شهادت در گسترش معارف اسلام پی برده بودند بر آن شدند تا ضمن کمرنگ نمودن آن، از اسلام نام و نشانی بیش باقی نماند. جلوگیری از نشر معارف اسلام با زدودن آن معارف، ایجاد بدعت‏ها و انحرافات و استفاده از افکار مقدس مآبانه شیوه‏ای می‏باشد که دشمنان از صدر اسلام تاکنون از آن سود برده‏اند.

انقلاب اسلامی ایران نیز با تاسی از نهضت حسینی و با هدف جاری نمودن معارف اسلامی علیه حکومت ستمشاهی به پا خاست. نثار خون شهدا در این راه موجب پیروزی و استمرار این انقلاب شد که هم اکنون به الگویی برای سایر جوامع اسلامی مبدل شده است. تخریب چهره اسلام با استفاده از تکفیری‏ها و اسلام هراسی آنان، شبهه افکنی و راه‏اندازی جنگ روانی علیه اسلام از جمله شیوه‏های دشمن در دوره معاصر می‏باشد. البته ناگفته نماند که پاسخ جانانه مدافعان حرم برای خنثی نمودن این توطئه با بذل جان، ستودنی است. آن‏ها برای بقای اسلام و گسترش معارف آن در جنگی نابرابر علیه داعش در ظاهر و استکبار جهانی در بطن آن به مقابله ایستاده‏اند تا با پیاده‏سازی معارف ناب اسلامی انشاالله زمینه ظهور حضرت مهدی (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) را فراهم نمایند. با توجه به غلبه مادیات بر معنویات در عصر حاضر و روبه‏ضعف نهادن فرهنگ شهادت طلبی بین برخی اقشار مردم همچنین هجمه دشمن مبنی بر کمرنگ نمودن نقش متقابل شهادت و معارف اسلام برآن شدیم تا پژوهشی در حد توان در این زمینه ارائه دهیم.

واژگان کلیدی:

انسان موجودی اجتماعی است و سرنوشتش با سرنوشت جامعه­ای که در آن زندگی می­کند ارتباط دارد. سود و زیان کارهایی که از انسان سر می­زند، هم به خود او بر می­گردد و هم جامعه را در بر می­گیرد؛ از این رو طبق روایات متعدّد همان گونه که انسان در قبال اعمال و رفتار خود مسئولیّت دارد در برابر عملکرد جامعه­ای که در آن زندگی می­کند نیز مسئول می­باشد.

فریضه امر به معروف و نهی از منکر جزء فروع دین است و بیشترین تأثیر گذاری را در سلامت و سعادت جامعه اسلامی دارد. توصیه­های متعدّدی در مورد ضرورت پرداختن به آن صورت گرفته و عاملی برای حفظ، گسترش و تقویت ارزش الهی و انسانی در جامعه اسلامی و اصلاح نقاط آسیب­پذیر فرد و مسئولان و جامعه شمرده می­شود.

با توجّه به اهمّیّت امر به معروف و نهی از منکر و آثار مفید و ارزنده آن مانند: کنترل غرائز سرکش انسان، داشتن دنیا و آخرت، ورود به بهشت، رسیدن به مقام خلیفة الهی و … می­توان فهمید که ترک این واجب عظیم الهی، چه وضعیت دردناک و اسفباری را در جامعه به وجود خواهد آورد. افراد تارک این واجب الهی و نیز جامعه­ای که این وظیفه همگانی را ترک کرده است دچار آفات بسیاری از جمله: دور شدن از رحمت و برکات الهی، عدم استجابت دعا، گرفتار شدن به لعنت خداوند و ائمّه اطهار، به جان هم افتادن مردم و … می­شوند، که سعادت دین و دنیای انسان را به خطر می­اندازد. از این رو خداوند متعال در راستای هدایت انسان­ها، انبیاء الهی را برگزید تا سخنان خود را به گوش بندگان برسانند و با ارائه راهکارهای مناسب و مؤثّر در جهت انجام فریضه امر به معروف و نهی از منکر انسان­ها را به سمت خداوند هدایت و راهنمایی کنند.

به دو روش می توان سؤالات فرعی را طراحی کرد.

انتخاب روش طراحی سؤالات فرعی بستگی به نوع سؤال اصلی دارد؛

توضیح اینکه : الف- هرگاه سؤال اصلی را بتوان به دو یا سه بخش تقسیم کرد، طراحی سؤال فرعی راحت می شود؛ برای نمونه در سؤال اصلی « گناه چه آثار دنیوی و اخروی در پی دارد؟» سؤالات فرعی را می توان بدینگونه طراحی کرد: « گناه چه آثار دنیوی در پی دارد؟ گناه چه آثار اخروی در پی دارد؟

ب- اما اگر نتوان سوال اصلی را به چند بخش تقسیم کرد، مثل این مورد: «امام سجاد در دعای 49 صحیفه سجادیه، جریانهای انحرافی را چگونه آسیب شناسی کرده است؟» کار کمی مشکل می شود. در این گونه موارد باید با مطالعه و کمک اساتید راهنما و متخصصین در علم،« آسیب ها » را بدست آورد و سپس هریک از آسیب ها را تبدیل به سوال فرعی کرد.

فرض کنید در مثال مورد بحث، چهار آسیب (غفلت، قساوت قلب، اشتغال به لهو، عصیان خداوند) وجود داشته باشد در این صورت باید هریک از آسیب ها را تبدیل به سوال فرعی کرد.

ادامه دارد…

در حـال حـاضـر بـرخى ناآگاهانه واژه تحقيق را در مواردى به كار مى برند كه مـوجـب سـوء تـفـاهم مى شود, بدين معنى كه درمواردى رونويسى از برخى از صـفـحـات يـك يـا چـند كتاب و چيدن آن ها در كنار يكديگر را نيز تحقيق نام نـهاده اند, در حالى كه تحقيق يك فرآيند پيچيده اى است كه شامل مجموعه اى مـنـظم از اعمال ويژه همراه با كاربرد فنون خاص به منظور پاسخ گويى به يك سـوال مـعـيـن مى باشد. در اين فرآيند, همچنان كه بيان شد, يك سؤال اساسى وجود دارد و نيز فرضيه يا فرضيه هايى كه به آزمون گذاشته مى شود . بـنـابراين , تحقيق عبارت است از جست و جو در امرى به منظور دست يافتن به واقـعـيـت و حـقـيقت آن امر كه داراى اصول وروش هاى مخصوص به خود نيز مـى بـاشـد.(الـبـته در قلمرو علوم مختلف اصول و روش هاى تحقيق از يكديگر متفاوتند.) امامطالعه , به معنى خواندن كتاب يا هر نوشته ديگرى مى باشد كه به مـنظور دقت در آن و يا افزايش اطلاعات صورت مى گيرد.اگر چه مطالعه نيز روش هـاى خـاص خـود را دارد و از اصـول و قـواعد معينى پيروى مى كند ولى هـرگز نبايد اين دو را به جاى يكديگر به كار برد, زيرا اصول و روش هاى مطالعه در مقايسه با اصول و قواعد حاكم بر تحقيق , چندان پيچيده و گسترده نيستند. استادان در برخى از درس هاى دانشگاهى نيز, به منظور آشنا كردن دانشجويان بـه كـتـاب هـا و مـنابع مختلف هر در س , از آن هامى خواهند كه درباره مساءله خـاصى از موضوع درسى خور گزارشى تهيه كنند, چنين كارى را نيز نبايد يك تـحقيق ناميد. هدف از تهيه اين گونه گزارش هاى درسى , كمك به يادگيرى دانشجويان و طلاب از طريق جست و جو و مطالعه منابع مختلف است .

ايـن نـوع كار عملى كه در اصطلاح دانشگاهى (يا مقاله يا گزارش) درسـى نـامـيده مى شود فاقد ويژگى هاى يك تحقيق است و نبايد با آن اشتباه شـود. بـه طـور كـلـى در مـواردى كه هنوز دانشجويان و طلاب, درس روش تحقيق را نـگـذرانـده انـد, امـكـان تـهيه يك مقاله تحقيقى وجود ندارد, اگر چه مراجعه به كتاب هاى مختلف و تهيه گزارش نسبت به برخى از موضوعات درسى هم امكان پذير است و هم مى تواند در فراگيرى بهتر دروس مفيد باشد.

منبع: درآمدی بر روش تحقیق در علوم سیاسی، نوشته اسماعیل جهانبین

جلسه دفاعيه سركار خانم سودابه بختياريبا موضوع “نقش قصه و قصه گويي در تربيت كودكان “در تاريخ 96/7/17 برگزار مي گردد.

از علاقمندان و طلاب گرامي براي شركت در جلسه دفاعيه دعوت به عمل مي آيد.

معاونت پژوهش مدرسه علميه الزهرا (س) كازرون

كارگاه فيش برداري ويژه ساعات پژوهشي از تاريخ  05/07/1396 لغايت  15/07/1396 با حضور استاد گرامي “حجت الاسلام بياتي” مدعو از قم به مدت 8 ساعت در مدرسه علميه الزهرا (سلام الله عليها) برگزار شد.

“حجت الاسلام بياتي” ابتدا اهميت و كاربرد فيش برداري را براي طلاب بيان و در اين راستا به سخن گهرباري از معصومين اشاره كرد ازجمله اين احاديث سخن رسول گرامي اسلام است كه فرمودند:

«قَیِّدُوا الْعِلْمَ بِالْکِتِابَةِ  دانش را با نگارش در بند آورید و در اختیار خود گیرید.» تحف العقول، ص36

  امام صادق نیز در باره ارزش و اهمیت نوشتن مى فرمایند:

«أُکْتُبُوا فَإِنَّکُمْ لاتَحْفَظُونَ حَتّی تَکْتُبُوا. بنویسید که تا ننویسید مطالب را حفظ و نگه دارى نمى کنید.» (وسائل الشيعه، ج‏18، ص‏59).

ايشان در ادامه به بيان آشنايي با مهارتهاي قبل از فيش نويسي مانند منبع شناسي، موضوع شناسي، مطالعه مؤثر، تلخيص و يادشت برداري ،  تعريف فيش، روش فیش بردارى، انواع فيش برداري، روش طبقه بندي، اصول و نكات فيش برداري و چگونگي بازيابي فيشها  پرداخت.

وي در ادامه  با استفاده ازpower point  هاي تهيه شده انواع فيشها، معايب و مزاياي هر كدام را به تفصيل نشان و  توضيح داده و فيش هاي ارائه شده از سوي طلاب را مورد بررسي قرار داد.

دوری از گناه: کسی که مبلغ امور دینی است، در معرض دید مردم است. علاوه بر این خود باید پاک

باشد تا بتواند به اصلاح مردم بپردازد، در این باب

به همین سخن از مقام معظم رهبری بسنده می کنیم: «مبلغ، اگر خودش مهذّب و پاک نباشد، نمی

تواند دیگران را پاک کند، اگر به معنای واقعی کلمه، به آن چه انسان می گوید، معتقد و عامل نباشد، حرفش اثری ندارد.

خوب درس خواندن : درس خواندن جزء ارکان اصلی طلبگی است. کسی که خوب درس بخواند، بعد ها می تواند از تألیفات خود برای تدریس هم استفاده کند. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند: قسم به کسی که جان محمد در دست اوست وجود یک عالم، برای شیطان، سخت تر از هزار عابد است، زیرا عابد در فکر(اصلاح) خودش است و عالم در اندیشه اصلاح دیگران.

عالم شدن جز از درس خواند حاصل نمی شود. طلبه نمونه باید به دنبال هم مباحث و دوست باشد .دوست بد انسان را دلسرد می کند و هم مباحث بد، که علاقه به بحث ندارد، مانع پیشرفت می شود. طلبه نمونه به بحث اهتمام جدی می ورزد و نمی گذارد جنبه علمی بحث تضعیف شود.

 اشتغالات غیر طلبگی: طلبه نمونه کسی است که تمام فکر و ذهنش درسش است. کسی که اشتغالات غیر طلبگی دارد متخصص دین از او در نمی آید. رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرموده اند: هر کس دین خدا را فرا گیرد، خداوند اندوهش را برطرف می کند

و از جایی که گمان نمی برد، روزی او را می رساند. 

 در مدرسه علميه الزهرا كازرون در تاريخ 29/6/1396 برگزار شد.

در اين جلسه «جناب آقاي دكتر توانا» يه بررسي ضرورت و اهميت پژوهش ، نقش و جايگاه و تاثير آن در بهبود وضعيت علمي و سطح دانايي و پيشرفت كشور پرداختند. ايشان گفتند:  سنجش سطح دانایی به میزان تولید و مصرف اطلاعات و گسترش دانایی به دسترسی سریع و آسان به منابع علمی موثق وابسته است. دانسته‌های ما یا با مطالعه منابع اطلاعاتی موجود و یا بنا به پژوهش‌هایی که خود انجام می‌دهیم، به دست می‌آید.

وي در ادامه افزود: شخصی که به شیوه‌های گوناگون پژوهش می‌‌کند، پژوهشگر (محقق) نامیده می‌شود. سنجش سطح دانایی به میزان تولید و مصرف اطلاعات و گسترش دانایی به دسترسی سریع و آسان به منابع علمی موثق وابسته است. دانسته‌های ما یا با مطالعه منابع اطلاعاتی موجود و یا بنا به پژوهش‌هایی که خود انجام می‌دهیم، به دست می‌آید. پژوهشگر با نگاهی نقادانه و موشکافانه به پیرامون خود می‌نگرد و برای رفع مشکلات جامعه و ارائه بهترین راهکارهای عملی، اطلاعات موثقی در اختیار متولیان امور قرار مي دهد.

ایشان در ادامه چند راهكار براي رفع پژوهش گريزي طلاب ارائه كردند: الف – از لحاظ ساختاري كه نياز به يك برنامه ريزي دقيق و منسجم از سوي مسئولين حوزه  در زمينه پژوهش ميباشد ب – از لحاظ فردي بايد در طلاب ايجاد علاقه و انگيزه از طريق تشويق و حمايت از پژوهشگران موفق ، مطالعه عميق و موشكافانه، كسب مهارتهاي لازم براي انجام  پژوهش و از همه مهمترطلبه بايد  هدف خود را از درس خواندن و كسب علم مشخص كند . در آخر ايشان به معرفي چند كتاب پژوهش محور از جمله كتاب دكتر مريم سيف و آقاي حافظ نيا پرداختند و به سوالات طلاب پاسخ دادند.

َو ما کانَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنْفِرُوا کَافَّةً فَلَوْلا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَة مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَ لِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ

و شایسته نیست مؤمنان همگى (به سوى میدان جهاد) کوچ کنند; چرا از هر گروهى از آنان، طایفه اى کوچ نمى کند (و طایفه اى در مدینه بماند)، تا در دین (و احکام اسلام) آگاهى یابند و به هنگام بازگشت به سوى قوم خود، آنها را بیم دهند؟! شاید (از مخالفت فرمان پروردگار) بترسند، و خوددارى کنند!  توبه  آيه 122

طلبه نمونه و الگو، طلبه ای است که از تمام جهات الگو باشد. طلبه باید خود را طوری تربیت کند که وقتی به شهر یا روستایی رفت، بتواند مردمان آن دیار را تربیت کند و مهذّب نماید. بله! طبیعتاً باید خودش خود ساخته باشد تا بتواند دیگران را هم بسازد. طلبه، نباید مردم را به دین بد بین سازد. چون طلبه می داند، توبه اش به راحتی پذیرفته

نیست.حفص بن قیاس از امام صادق علیه السلام روایت می کند که فرمود: «برای جاهل، هفتاد گناه کند. آمرزیده می شود، پیش از آن که یک گناه از عالم آمرزیده شود.» بحارالانوار،ج75، ص19

پس طلبه باید در رفتارش هم دقّت داشته باشد. طلبه باید در کنار درس خواندن، خود سازی هم داشته باشد چند مورد دیگر از این آداب را ابتدا اجمالاٌ و سپس تفصیلاٌ در زیر بیان می کنیم:

داشتن انگیزه الهی، دوری از گناه، خوب درس خواندن، داشتن دوست و هم مباحث قوی، نداشتن اشتغالات غیر طلبگی، نداشتن غرور و تکبر، خوش اخلاقی، عالم به علم، پوشش مناسب، احترام به پدر و مادر، عدم عزلت گزینی و تفکرات متحجّرانه، تحمل کردن سختی ها، داشتن مربّی اخلاق، رعایت مقام استاد، و داشتن برنامه ریزی و…..

تفصيل اين موارد به شرح ذيل مي باشد:

داشتن انگیزه الهی : یعنی کسی که جزو طلّاب علوم دینی می شود، باید کسسب علوم دین را در راه خدا و برای خدمت به قرآن و اهل بیت علیهم السلام یا پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله قرار دهد. اگر کسی غیر از انگیزه الهی، انگیزه ی دیگری داشته باشد، طبق فرمایش امام باقر علیه السلام این شخص در آتش دوزخ جا دارد.

ادامه دارد…..

اگر طلبه و روحانی ما، برای استخدام درس خواند، به درد عالم روحانیت نمی‌خورد،

طلبه باید درس بخواند تا فقیه و واعظ و محقق و مدرس و کتاب‌نویس و ملای فلان محل و ملای فلان شهر بشود

و مردمی، و در اختیار مردم باشد، و الا اگر برای استخدام درس بخواند،

پس همان روحانیت وابسته‌ای است که ما این قدر در عالم مسیحیت و یا در عالم زهّاد اهل تسنّن برایش بد می گفتیم.

حوزه و روحانیت / ج2 / ص 10

مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای می فرمایند:

ما عالم و فقیه و فیلسوف و محقق نیاز داریم، آن کسی که می تواند

ریسمانی به حساب بیاید و این خیمه را محکم نگهدارد کیست؟

او یک عالم است، طلبه ها باید درس بخوانند،

آنهایی هم که خیال کردند بسشان است و به کم قانع شدند و از حلقه های درس و حوزه کنار رفتند،

آهسته برگردند و مشغول درس بشوند  . حوزه و روحانیت / ج2 / ص 10

2- پیامبر صلي الله عليه و آله و سلم  بنابر احادیث و روایات معتبر و صحیحی که از طریق علمای اهل سنت وارد شده است در خود مکه نیز زمینه سازی ها و مقدمه چینی هایی برای اعلان ولایت حضرت علی علیه السلام انجام داده بودند که در ذیل این مطلب شرح داده می شود:

الف) ترمذی از بزرگ ترین علمای اهل سنت و صاحب یکی از کتب صحاح سته با سند صحیح خود از جابر نقل می کند که: پیامبر رضی الله عنه در خطبه عرفه به ثقلین و گمراهی امت بعد از خودشان و اعتصام به کتاب خدا و عترتشان اشاره می کنند و فرازهایی از حدیث ثقلین را بیان می کنند. (سنن ترمذی/5/327/ح3874) یعقوبی از بزرگان اهل سنت در (2/111) کتاب تاریخ خود می نویسد: پیامبر حدیث ثقلین را قرائت کردند و در ادامه فرمودند: ای مردم بعد از من به کفر و به جاهلیت باز نگردید و همانا شما را به توسل به ثقلين (كتاب الله و عترتي) سفارش ميكنم.

ب ) به نقل از امامان بزرگوار و بزرگان اهل سنت پیامبر رضی الله عنه از بیان ولایت حضرت علی علیه السلام در مکه دلهره داشتند. حاکم حسکانی از عثمان اعشی از امام محمدباقر علیه السلام نقل می كند که آن حضرت فرمودند: پیامبر از این که خلافت و ولایت حضرت علی علیه السلام را بیان کند نوعی دلهره و نگرانی داشتند و این اضطراب در مکه بیشتر بود. هنگامی که پیامبر به محل غدیر رسید، خداوند به پیامبر رضی الله عنه فرمود: ای پیامبر همان گونه که سایر احکام را به مردم بیان کردی، ولایت اولی الامر را نیز بیان کن تا حجت را بر امتت تمام کرده باشی. در این هنگام پیامبر خطاب به خداوند فرمود: خدایا اصحاب و امت من تازه از جاهلیت بازگشته اند و هنوز به آن دوران نزديك اند و البته همگی شیفته ریاست و خلافت هستند. بیم من بر علی می رود که امت پس از من علی را که اکثر کسان و نزدیکان اینان را در راه تو کشته، اذیت کرده و قصد جانش را بکنند. خدای من می ترسم از بیان ولایت علی علیه السلام و شورش اینان و… (شواهدالتنزیل/1/254) هم چنین حاکم حسکانی نظیر همین روایت را از زبان ابن عباس در (1/257) شواهد التنزیل نقل مي كند علاوه بر اينها آلوسی نیز از مفسران بزرگ وهابيت (البته به قول خود شافعی مذهب) می گوید: خداوند دستور به نصب علی علیه السلام داد، لیکن پيامبر این دلهره را داشت که مبادا اصحاب شورش کرده و بگویند که محمد پسر عمّ و فامیل جوانش را بر ما سروری داد. مانند همان چیزی که ابوجهل و ابولهب به پیامبر گفتند. (تفسیر روح المعانی/6/193) هم چنین سیوطی در ج2/ص298 از کتاب الدرالمنثور خود و جناب زمیلی در (ج1/ص480) از کتاب تفسیرالوسیط خودشان آورده اند که: پیامبر در ابلاغ ولایت علی دچار نگرانی بود که خداوند با عبارت وإن لّم تفعل فما بلّغت رسالته پیامبر را تهدید کرد. پس از آن که پیامبر انتصاب علی به جانشینی را بیان کرد خداوند با عبارت «واللّه یعمصک من النّاس» ایشان را دلداری دادند. چرا که خود پیامبر بیش از همه در خطر بودند.

ممکن است در این جا سؤال شود که پیامبر از شورش چه کسانی می ترسید و از چه کسانی بر جان خود و علی بیم داشت؟ در ج3 ص382 از کتاب مجمع البیان شیخ طبرسی (که مورد اعتماد شیعه و سنی است) و عمدةالقاری فی شرح صحیح بخاری ج18ص206 و ج4 ص592 از کتاب جمع بین الصحیحین حمیدی آمده که: پیامبر در ابلاغ ولایت از قریش و یهود می ترسید و بر اجتماع آن ها و انهدام اسلام همواره بیم داشت، چرا که هم یهود و هم قریش از علی ( علیه السلام ) زخم خورده بودند. جانشين خود سعی و تلاش می کرده اند. در کتاب مسند احمدبن حنبل (ج5 ص99) با سند بسیار صحیح و معتبر آمده که: پیامبر در مکه فرمودند:. دوازده نفر بعد از من بر مؤمنان ریاست و حکومت و امامت و خلافت می کنند. احمدبن حنبل از ابن عباس نقل می کند که عده ای از صحابه با ایجاد سروصدا و مزاحمت مانع از ادامه سخنان پیامبر شدند.. جالب این که در کتاب صحیح مسلم ج6 ص264 ح4603 از ابن عباس از پیامبر نقل شده که در خود مکه در ضمن سخنرانی خود فرمودند: عزت دین من با 12 نفر است و مادامی که به کتاب خدا و اینان متمسک شوید، گمراه نمی شوید؛ پس از این مسئله مردم به شدت سر وصدا کردند زیدبن ارقم می گوید شنیدم که پیامبر می گفت: کلهم من   قريش جالب این که در ص42 مناقب علی از ابن مغازلی و ج42 ص226 از کتاب تاریخ مدینه دمشق ابن عساکر آمده که در غدیر نیز برخی از مردم و صحابه به هنگام سخنان پیامبر قصد برهم زدن مجلس را داشتند که این بار موفق نشدند. پس پیامبر در خود مکه هم می خواستند این مهم را مقدمه چینی کرده و شرایط لازم آن را فراهم آورند. ولیکن آن چه مهم است اینست که ایشان با عمل به دستور خداوند ولایت علی علیه السلام را ابلاغ کرده و موجب اکمال دین اسلام شدند.    

 ج) حتی شواهدی وجود دارد که بیان می كند براي تعيين جانشين خود سعی و تلاش می کرده اند. در کتاب مسند احمدبن حنبل (ج5 ص99) با سند بسیار صحیح و معتبر آمده که: پیامبر در مکه فرمودند:. دوازده نفر بعد از من بر مؤمنان ریاست و حکومت و امامت و خلافت می کنند. احمدبن حنبل از ابن عباس نقل می کند که عده ای از صحابه با ایجاد سروصدا و مزاحمت مانع از ادامه سخنان پیامبر شدند.. جالب این که در کتاب صحیح مسلم ج6 ص264 ح4603 از ابن عباس از پیامبر نقل شده که در خود مکه در ضمن سخنرانی خود فرمودند: عزت دین من با 12 نفر است و مادامی که به کتاب خدا و اینان متمسک شوید، گمراه نمی شوید؛ پس از این مسئله مردم به شدت سر وصدا کردند زیدبن ارقم می گوید شنیدم که پیامبر می گفت: کلهم من   قريش جالب این که در ص42 مناقب علی از ابن مغازلی و ج42 ص226 از کتاب تاریخ مدینه دمشق ابن عساکر آمده که در غدیر نیز برخی از مردم و صحابه به هنگام سخنان پیامبر قصد برهم زدن مجلس را داشتند که این بار موفق نشدند. پس پیامبر در خود مکه هم می خواستند این مهم را مقدمه چینی کرده و شرایط لازم آن را فراهم آورند. ولیکن آن چه مهم است اینست که ایشان با عمل به دستور خداوند ولایت علی علیه السلام را ابلاغ کرده و موجب اکمال دین اسلام شدند.     

باسم رب الكعبه

حق در تمام حالات تازه است گرچه زمان زيادي از آن گذشته باشد و باطل هميشه پست و بي اساس است گرچه افراد بسياري از آن حمايت كند. (وسائل الشيعه ج 25/ 424)

 شبهه: چرا پیامبر رضی الله عنه در مکه پیام غدیر و جانشینی حضرت علی علیه السلام را اعلام نکردند؟

این شبهه كه توسط ابن تيميه مطرح گرديده، در صدد است تا اين مطلب را القاء كند كه اگر رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلّم در صدد بودند تا امير المؤمنين عليه السّلام را به خلافت بعد از خود معرفي كنند مي توانستند در جايي كه جمعيتي بيش تر حضور دارند مثل شهر مكه و يا صحراي عرفات، به اين كار مبادرت ورزند. پس در نتيجه آن چه در غدير اتفاق افتاد آن چيزي نيست كه شيعه ادّعاي آن را دارد.

پاسخ : در جواب اين  شبهه و از این قبیل مسایل، توجه به نکات ذیل ضروری است:

1ـ تعیین علی علیه السلام به عنوان جانشین از سوی حضرت رسول (ص) فقط یک بار و دوبار صورت نگرفته که بخواهیم منکر آن شویم و آن را ندید بگیریم. پیامبر (ص) از ابتداي رسالت خود تا پايان آن دائماً وصایت و خلافت علی علیه السلام را به مردم گوشزد کرده اند و رسماً ایشان را خلیفه بعد از خود معرفی کردند واقعه جدید در غدیر این

است که حضرت در روز غدیر برای امیرالمؤمنین علیه السلام بیعت گرفتند.

2- پیامبر (ص) برای هر مطلبی در مورد دین اسلام

و مسایل مربوط به آن نیازمند دستور خداوند بودند. خداوند آیه تبلیغ را در روز هجدهم ذی الحجه سال حجةالوداع (دهم هجری) زمانی که پیامبر اعظم (ص) به مکان غدیر خم رسیده بودند و حدود پنج ساعت از روز گذشته بود، بر قلب مصفای آن حضرت نازل کردند. جناب حافظ ابوجعفر محمدبن جریر طبری (متوفی 310 هجری) در کتاب «الولایة» که آن را پیرامون طرق حدیث غدیر نگاشته، با سند خود از زیدبن ارقم روایت کرده: که در بازگشت از حجةالوداع در محل غدیر خم بودیم، پس از اقامه نماز جماعت پیامبر رضی الله عنه در ضمن خطبه ای طولانی فرمودند: خداوند تبارک و تعالی آیه: «یا أیّها الرّسول بلّغ ما أنزل إلیک من رّبّک وإن لّم تفعل فما بلّغت رسالته واللّه یعصمک من النّاس» را نازل کرده است و جبرئیل از جانب پروردگار به من فرمان داد تا در این مکان ایستاده و به هر سیاه و سفیدی و جن و انسی اعلام کنم که: «إن علی بن ابی طالب أخی و وصی و خلیفتی و امام بعدی ….». آن چه در این جا مهم است، این مطلب می باشد: که ما با دانستن شأن نزول آیه متوجه شویم که پیامبر باید این مسئله را هر جایی که خدای رحمان صلاح  بداند و در واقع اگر تعیین خلیفه و امام از جانب خود  پیامبر باشد می توان این مسئله را مطرح کرد و همین موضوع امامت از سوي خداوند را تقویت می کند؛ چرا که حتی تعیین محل ابلاغ رسمی آن را هم خداوند تعیین می کند.

ادامه دارد

غدیر شناسی و پاسخ به شبهات

نام کتاب
غدیر شناسی و پاسخ به شبهات
 
رضواني، علي‌اصغر (نويسنده)
زبان فارسی

موضوع : غدير خم

غدير خم - احاديث
ناشر : مسجد مقدس جمکران
مکان نشر : ايران - قم
سال نشر
مجلد1: 1386ش
معرفی اجمالی

غدیر شناسی و پاسخ به شبهات، نوشته علی اصغر رضوانی، کتابی است که به تفصیل به موضوع ولایت امیرالمومنین علی(ع) در آیات و روایات؛ خصوصا آیات و روایات مرتبط با واقعه غدیر خم، و برتری ایشان بر سایر صحابه پرداخته است؛ این کتاب به زبان فارسی، در زمان معاصر و در یک جلد تألیف شده است.

کتاب به هدف خنثى‌کردن توطئه‌ها و پاسخگویى به شبهات دشمنان نوشته شده است.

سکونت و آرامش زوجین یکی از اهداف مهمی است که قرآن کریم بر آن تأکید داشته است. در بعضی از آیات نیز سکونت زوجین را فلسفه آفرینش زن و مرد می داند.[1]

 اولین نمود و ویژگی خاص زن در محیط خانواده از دیدگاه قرآن کریم، ویژگی آرام بخش بودن اوست که در آیه 189 اعراف این گونه بیان شده:

«هُوَ الذَّی خَلَقَکُم مِنْ نَفْسٍ وَاحِدة وَ جَعَلَ مِنها زَوْجَها لِیَسْکُنَ اِلَیْها…[2]، او خدائی است که همه شما را از نفس واحدی آفرید؛ وهمسرش را نیز از جنس او قرار داد، تا به واسطه ی آن آرامش یابد….»

ضمیر در «لِیَسْکُن» به مرد بر می گردد یعنی مرد بدون آفرینش زن سکینت و آرامش ندارد و نیازمند انیس است و بدون زن مأنوس نیست و با وی انس می گیرد و آرام می شود.[3]

خداوند در آیه 21 سوره ی روم نیز به این امر اشاره دارد و اینگونه بیان می فرماید:

«وَ مِنْ آیاتِة اَنْ خَلَقَ لَکُم مِن اَنْفُسِکُم اَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إلَیها وَ جَعَلَ بَیْنَکُم مَوَدَّةً وَرَحَمةً اِنَّ فی ذلک لَایاتٍ لَقِوْمٍ یَتَفَکِرون[4] و از  نشانه های او این است که همسرانی از جنس خودتان برای شما آفرید تا به واسطه ی آن آرامش یابید و در میانتان مودت و رحمت قرار داد؛ در این نشانه هایی است برای گروهی که تفکر می کنند.»

واژه ی «سکن» که مشتقات آن در دو آیه مذکور به کار رفته است، در لغت به این معناست که آرامش یافتن و هر چیزی که موجب آرامش است.[5]

«سکون» آرام گرفتن چیزی پس از حرکت آن است. از این رو به هر چیزی که موجب آرامش است «سَکَن» گویند؛ همچنین آتشی که بوسیله ی آن گرم می شوند و بدان گرمی و آرامش می یابند، سکن نامیده شده است. همسر نیز مایه آرامش و وسیله گرمی زندگی است. این آرامش و گرمی از آنجاست که زن و مرد در نظام خانواده، مایه ی نشاط، شکوفایی و کمال یکدیگرند.[6]

در آیه ی فوق آنان که اهل تفکر و تحقیق اند تفصیلات این آرامش همه جانبه را بررسی کنند. آرامش از هیجان غریزه، آرامش از تلاطم روحی، آرامش از غیظ زیان ها، شکست ها، اشتباهات، گمشده ها و دیگر ناروائی ها، آرامشی که آسایش جسم و صفای روح را تأمین می کند.[7]

نکته مهمی که بیشتر مفسّران مورد توجه قرار داده اند هم شکلی در ساختمان و هم نوعی زن و مرد است که در ایجاد آرامش آن ها نقش مهمی دارد.[8]

در آرامش و گرمی و نشاط که در خانواده شکل می گیرد، بهترین وسیله ی رشد آدمیان و موهبتی والا از جانب خدای رحمان است. خانواده ی سالم الهی که زمینه ساز شکوفایی استعدادهای کمالی آدمی است، خانواده ای است که سکونت، یعنی آرامش و گرمی، در آن جاری باشد. پروردگار هستی در این آیات ضمن آنکه حقیقت زن و مرد را یک گوهر دانسته، اصالت را در ایجاد این سکونت و آرامش به زن داده و مرد را مجذوب مهر زن معرفی کرده است.[9]

خداوند در سوره نحل می فرماید:

«واللهُ جَعَلَ لَکُم مِن بُیُوتِکُم سَکَناً …[10] و خدا بعضی از خانه هایتان را برایتان مایه ی آرامش قرار داد.»

خداوند متعال در قرآن مجید، خانه را به نام آرامش بخش یاد کرده. خانواده، همچون کارگاهیست که در آن خوی های اصیل انسانی، از محبت، رأفت، رقّت، رعایت، تعاون، عفو، اغماض، ایثار و دیگر صفات انسانی هم می روید هم نموّ می کند و این همه صفات که از نیازمندی های مبرم یک جامعه اصیل است در آنجا به وجود می آید. بهترین خانه که نهال فرزند در آن رشد می کند، خانه ای است که زن در آن مدیر و مدبّر و بشّاش باشد.[11]

متفکر بزرگی چون علّامه طباطبایی، اثر ارزشمندی مانند تفسیر المیزان را مرهون فداکاری همسرش می داند که خانه را به درستی و هوشمند اداره می کرده است که با ایجاد آرامش در خانه زمینه پیشرفت همسرش را فراهم می کرده است و این اهمّیت آرامش را در خانه می رساند.[12]

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

«نفس آدمی هنگامی که نیازهای زندگی اش تأمین شود آرام می گیرد و یکی از مهم ترین نیاز انسان، نیاز به زن است.»[13]

مرد هنگامی که با کوله باری  از سختی ها به منزل می آید دادن یک لیوان آب یا شربت به او از سوی همسرش، می تواند بسیار آرامش بخش و لذت بخش باشد. همان طور که امام صادق (علیه السلام) در فضیلت چنین زنی می فرماید:

«هیچ زنی نیست که آب به همسرش بنوشاند، در حالی که این کار از عبادت یک سال که روزهایش روزه باشد و شب هایش به عبادت بایستد بهتر است.»[14]

 بدین ترتیب، در مرحله ی اول، زن مایه ی انس و آرامش مرد است که این به واسطه ی مودّت و رحمتی است که خداوند بین آن دو قرار داده است و از جمله آیات خداوند به شمار می رود.[15]

در سایه ی محبت و عطوفت متقابل بین آن ها آرامش و سکونت خاطری برای هر دو حاصل می شود که در کاهش اضطراب ها و نگرانی ها بسیار مؤثر است.[16] 

بعضی گفته اند معنی تفسیر « لباس لهن… »[17] این است که زن و شوهر پس از ازدواج ، در حصن و حصاری که خداوند برایشان مشخّص نموده، جای گیرند. خنده و معاشرتشان حتّی با محارم مقّید شود تا سبب بد گمانی و تحریک ها و بد دلی نشود

[1] - مهدی، مهریزی، همان کتاب، ص 56.
[2] - سوره اعراف (7)، آیه 189.
[3] - عبدالله، جوادی آملی، همان کتاب، ص 47.
[4] - سوره روم (30)، آیه 21.
[5] - حسین، راغب اصفهانی، مفردات راغب، محقق صفوان عدنان داوودی، بیروت، ناشر دارالقلم – الدارالشامیه،  1412 ق، ص 417.
[6] - احمد، ابن فارس، معجم مقاییس اللغة، محقق هارون عبدالسلام محمد، ج3، قم، نشر مکتب الاسلامی، 1404 ق، ص 88.
[7] - علی، کمالی دزفولی، همان کتاب، ص 169.
[8] - محمدرضا، سالاری فر، همان کتاب، ص 45.
[9] - مرتضی، آقا تهرانی، محمدباقر، حیدری کاشانی، همان کتاب، صص 25 و 26 .
[10] - سوره نحل (16)، آیه 80.
[11] - علی، کمالی دزفولی، همان، صص 52 و 53 .
[12] - ابراهیم، امینی، آشنایی با وظایف و حقوق زن، چاپ دوم، قم، بوستان کتاب، 1386، ص 176.
[13] - مجتبی، حسینی، همان کتاب، ص 33.
[14] - همان، ص 34.
[15] - طاهره، نور حسن فتیده، همان کتاب، ص 176.
[16] - محمدرضا، سالاری فر، همان کتاب، ص 45.
[17] - سوره بقره (2)، آیه 187 .

نخستین مجموعه و نهادی که با کم ترین افراد و بیشترین ارزش ها در جامعه تشکیل می شود، خانواده است. محفلی که در آن شالوده ی شخصیت انسان ها و بنیان باورهای آنان پی ریزی می شود و از چنان عظمتی برخوردار است که گاه پرورش یافته های آنان، مسیر تاریخ انسانیت را تغییر داده؛ بنابراین وجود آرامش در چنین نهادی از ضروریات است که فقدان آن باعث می شود خانواده کارآیی لازم خود را نداشته باشد.[1]

آرامش بزرگترین نعمت خداوند در این دنیا و در جهان آخرت می باشد. در واقع اولین نعمتی که نصیب بهشتیان می شود آرامش می باشد. خداوند مشکلات قیامت را از بهشتیان برطرف می کند و آنها را غرق در شادی و سرور می کند.[2]

خانواده، بهترین مهد تعالی انسان است. تعالی خانواده یعنی آبیاری دمادم گیاه فرزندان در گلدان خانه.[3]

 اگر خانواده نتواند بستر سالم و مناسبی را برای اعضای خود مهیا کند، افرادی را پرورش می دهد که با اختلالات روانشناختی مثل اضطراب، افسردگی و… و یا مشکلات اجتماعی مثل بزهکاری، اعتیاد، خشونت و… مواجه و درگیر خواهد شد.[4]

خانواده واحدی است اجتماعی، که در آن منافع مشترک است. فرق خانواده با سایر شرکت ها آن است که پایه ی اصلی آن بر روی عواطف متقابل، طلب آرامش و سکون است. همگامی، همفکری، رازداری، همزبانی، مشاورت، توجه و… از لوازم بقای آرامش و محبت است.[5]

آن چه مایه ی اصلاح زندگی این جهان و زندگانی آن جهان است، سکونتی است که در سایه ی روابط درست خانوادگی فراهم می شود هر چه روابط خانوادگی لطیف تر، مستحکم تر و لذّت

بخش تر باشد، بهره وری روحی، جسمی و عاطفی خانواده بیشتر خواهد بود.[6]

[1] - احمد، لقمانی، همسران زندگی الگوی بالندگی، قم، انتشارات عطر سعادت،1380، ص 13.
[2] - www.jonbeshnet.ir            . 23/12/92
[3] - مهری، سویزی، خانواده کارآمد و متعالی، چاپ سوم، قم، نشر نور مطاف، 1387، ص 47.
[4] - عبدالحسین، رفعتیان، آیا ما در خوبی هستیم، چاپ اول، تهران، نشر قطره، 1389، ص 7.
[5] - علی، کمالی دزفولی، همان كتاب، ص 53.
[6] - مرتضی، آقا تهرانی، محمدباقر، حیدری کاشانی، خانواده و تربیت مهدوی، چاپ ششم، تهران، نشر کتاب یوسف، 1389، ص26.

هر خانواده جامعه ای کوچک است و تربیت صحیح آن در پرورش مدیران کار آمد اثر بسزایی دارد. هیچ کانونی نمی تواند مسئولیت بزرگ پاشیدن محبت و رحمت و عاطفه را در گوش و جان انسان بر دوش گیرد؛ از این رو چنین پیش بینی شده که یک زن به عنوان مظهر مهر و رأفت، آهنگ گیرای همنوایی و هم آوایی، هماهنگی، انسجام، انعطاف و گذشت را با حضور خود گوشنواز و دلپذیر کند، پدر و مادر دو عنصرند که هیچ یک به تنهایی نمی توانند مظهر ربوبیت الهی باشند؛ لکن از نکاح این دو، تا اندازه ای یک مظهریت پذیرفتی پیدا می شود؛ یکی منشأ رحمت و رأفت و دیگری مظهر شدت و صلابت می گیرد و از ازدواج این دو، گرمی خانواده پدید می آید.[1]

پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در بزگداشت همسرداری می فرماید:

«هرکس زن بگیرد، یک نیمه ایمان خویش را کامل کرده و باید از خدا درباره نیم دیگر بترسد»[2]

امیرالمومنین (علیه السلام) در وصف زن خطاب به امام مجتبی (علیه السلام) می فرماید:

«فاِنّ المرأة ریحانة و لیست بقهرمانة[3] یعنی: زن ریحانه است نه قهرمان»

ریحان بودن زن ایجاب می کند که به رعایت او بیشتر و پیش تر از مرد همّت گماشت وگرنه پژمرده می شود، زن از نظر قرآن امانتدار حق خداست؛ یعنی این مقام، حرمت و حیثیت را خدای سبحان که حق خود اوست به زن داده است و خواسته او این حق را به امانت حفظ کند، آنگاه جامعه ی مسلمانان به صورتی در می آید که جهان برابر آن خضوع می نماید.[4]

نقش بی بدیل و تعیین کننده زنان در جایگاه تربیت و رشد انسانی جامعه، به عنوان مادر یا همسر و همراه و شریک شیرینی ها و تلخی های زندگی، از مسائل انکار ناپذیر است. تاریخ اسلام گواه احترام های بسیار رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به مولود شریف حضرت زهرا

(سلام الله علیها) می باشد، تا نشان دهد که زن، جایگاه ویژه و مؤثری در خانواده دارد.[5]

زن، پایگاه وجود و پیرایش انسان است و رشد نونهالان در دامن او انجام می پذیرد؛ از این رو همان طور که از نظر جسمی متناسب با حمل و پرورش و تربیت نسل های بعد آفریده شده، از نظر روحی هم سهم بیشتری از عواطف و احساسات دارد.[6]

امام خمینی (رحمه الله علیه) مقام زن را این گونه بیان می کنند:

«زن انسان است، آن هم انسان بزرگ، زن مربی جامعه است. از دامن زن انسان ها پیدا می شود. سعادت و شقاوت جامعه بسته به وجود زن است».[7]

پس فضیلت و شایستگی زنان باعث خوشبختی و سعادت خانواده است. همانطور که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در این زمینه می فرمودند:

«از خوشبختی مرد این است که زن با فضیلت و شایسته ای نصیبش شود»[8]

در اهمیت فضیلت زنان همین بس که در بسیاری از سوره های قرآن کریم به آنان اشاره شده است. بیش از 400 آیه درباره اهتمام و ارج نهادن به مقام زنان وجود دارد. موقعیت بانوان در سوره های تحریم، احزاب، نور، ممتحنه، طلاق، مائده، بقره، فتح، حدید، توبه، بروج، محمد بازگو شده که عظمت و شکوه اعجاز قرآن را درباره زنان نمایان می سازد. علاوه بر آن چهره حقیقی بسیاری از بانوان را ترسیم نموده و به دفاع از حقوق و شخصیت و منزلت آنان پرداخته است، دومین سوره مفصّل قرآن به نام نساء نام گذاری شده است. علاوه بر آیات کریمه، در روایات متعددی نیز کرامت و جایگاه والای انسانی زنان به زیبایی توصیف شده است و در نگاه اندیشمندان اسلامی و پژوهشگران مسلمان بر جایگاه بانوان بسیار سفارش شده است[9].

اسلام با ظهور افکار عالیه اش اهتمام خویش را برای ارتقاء شخصیت انسانها به کار برد و از

همفکری زنان در امور خانواده و اجتماع به بهترین شیوه استفاده نمود و هیچ گاه از تصمیم گیری های مهم او را محروم نساخت؛ بلکه از مشورت او در تنظیم فعالیت های خانه و مشارکت های اجتماعی کمک گرفت. قابل ذکر است که در سیره رفتاری پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نیز ملاحظه می شود که درآغاز نزول وحی با همسر وفادارش حضرت خدیجه در مسائل مهم مشورت می نمود. گوستا ولوبون در این زمینه می گوید: اسلام از آغاز تأسیس، رأی و نظر و مشورت زنان را به کار می برد، به صورتی که در اوایل نزول وحی بر پیامبر (ص) او خدیجه همسر گرامیش را از کیفیت وحی آگاه نمود.[10]

از نظر اندیشه اسلامی، زن انسانی است که همه ی مواهب رشد را داراست، نقص وخللی در جوهر وجودش نیست، ابزار تکامل و رشد را به اندازه مردان واجد است، در حیات و آفرینش موجودی مستقل است[11].

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در خطبه حجه الوداع که آن را در حضور انبوه مسلمانان و در سال پایانی عمر خویش ایراد کرد، فرمود:

«ای مردم، زنان بر شما حقوقی دارند چنان که شما را بر آنان حقوقی است. خدا را نسبت به زنان در نظر دارید و نسبت به آنها به خیر و نیکی سفارش کنید»[12]

امام صادق (علیه السلام) در بزرگداشت مقام زن فرمودند:

«زن گردنبند است، توجه کن چه چیزی به گردن می آویزی، برای زن قیمت مشخصی نیست، نه

خوبش و نه بدش، اما خوبانشان با طلا و نقره برابری نمی کنند، چون از طلا و نقره بهترند…»[13]

استاد جوادی آملی در زمینه زن و کسب فضایل معنوی می فرماید: قرآن کریم سعی کرد هم از راه موعظه که ارتباط تنگاتنگ و مستقیم با قلب و دل دارد، با انسان سخن بگوید و هم سعی کرد از راه حکمت که ارتباط غیر مستقیم با دل دارد، با انسان سخن بگوید و اگر کانال عقل و فکر به دالان ورودی دل وذکر نرسد، سودی ندارد، و زن ها در بخش دل و قلب و گرایش و جذبه موفق تر از مردانند؛ لذا مناجات در زن ها بیش از مردها و یا لااقل همتای مرد اثر می کند و موعظه در زن پیش از مرد و یا همسان مرد اثر می کند.[14]

زن و مرد در خانواده دارای دو حیثیت و دو عنوان اند: یکی همسری و دیگری پدری و مادری و هیچ یک بر دیگری برتری ندارد، زن شریک زندگی است نه اسیر زندگی؛ همچنین زن به عنوان مادر نیز، رکنی از خانواده است بسان پدر، بلکه زن به عنوان مادر جایگاهی والاتر از پدر دارد، زن در همه مزایای زندگی سهیم است چه به عنوان همسر و چه به عنوان مادر.[15]

زن در نظر اسلام موجودی است زیبا، ظریف، مستقل، آرامی بخش باتقدس دختری و همسری و مادری و خواهر.[16]

 علامه طباطبائی می نویسد: اسماء به خدمت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) آمد و عرض کرد ای رسول خدا، جنس زن گرفتار خسران زیاد است، پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: چرا؟

عرض کرد به خاطر این که زن در اسلام و قرآن فضیلتی ندارد و اینجا بود که آیه زیر نازل شد.[17]

«إنَّ المُسْلِمیِنَ و المُسْلِماتَ و المُؤْمِنینَ و المُؤْمِنات…»[18]

1- عبدالله، جوادی آملی، زن در آئینه جمال و جلال، چاپ نوزدهم، قم، نشر اسراء، 1383، ص 173 .
[2]-  ابوالقاسم، پایند، نهج الفصاحه، ترجمه محسن غرویان، چاپ دوم، قم، انتشارات عصر ظهور، 1387، ص 427 .
- محمد، دشتی، نهج البلاغه، چاپ دوم، قم، نشر ظهور، 1391، نامه 31، ص388 .[3]
[4]- همان .
[5] - www.heyate maktabalbagher.epage.ir  23/12/92.
[6] - همان.
[7] - روح الله، موسوی خمینی، صحیفه نور،ج4، چاپ دوم، تهران، انتشارات فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1374، ص 193.
[8] - محمدرضا، جلیلی، جایگاه زن در اسلام و یهودیت، چاپ اول، تهران، انتشارات دستان، 1383، ص 54.
[9] - محمدرضا، جلیلی، همان، ص 40.
[10] - همان، ص 47.
[11] - مهدی، مهریزی، زن در اندیشه اسلامی، چاپ اول، تهران، دفتر فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1381، ص 13.
[12] - همان، ص 30.
[13] -www.heyate maktabalbagher.epage.ir  23/12/92.
[14] - عبدالله، جوادی آملی، همان کتاب، ص 193.
[15] - مهدی، مهریزی، همان کتاب، ص 65.
[16] - علی، کمالی دزفولی، قرآن و مقام زن، چاپ سوم، تهران، انتشارات هاد، 1379، ص22.
[17] - محمدحسین، طباطبائی، تفسیرالمیزان، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، ج 16، چاپ بیست و ششم، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1387، ص 477.
[18] - سوره احزاب (77)، آیه 35

طبق دیدگاه اسلام نگاه بر دو نوع است:

الف) نگاه پسندیده

ب) نگاه ناپسند

نگاه پسندیده خود نیز انواعی دارد که هر یک از این انواع، با توجّه به آثاری که دارد، می‏تواند موجب صعود و رسیدن انسان به درجات عالی کمال و در نتیجه رسیدن به مقام قرب الهی شود. از جمله نگاه‌های پسندیده، نگاه به قرآن، نگاه به کعبه، نگاه محبّت آمیز به پدر و مادر و … می‏باشد.

همان‏طور که نگاه‏های پسندیده می‌توانند موجب صعود انسان شوند، نگاه‏های ناپسند نیز به واسطه‏ی آثاری که دارند موجب سقوط و شقاوت انسان، چه در دنیا و چه در آخرت می‏شوند و در نتیجه چنین نگاه‏هایی، غضب الهی را به دنبال خواهند داشت. از جمله نگاه‌های ناپسند، نگاه به نامحرم، نگاه غضبناک به پدر و مادر، نگاه تمسخر آمیز به دیگران و … می‏باشند.

حال اینکه حفظ چشم از نگاه­های حرام، خود نیز آثاری دارد که از جمله آن می­توان به موارد زیر اشاره نمود:

1- چشیدن شیرینی ایمان و در نتیجه چشیدن شیرینی عبادت

2- دیدن ملکوت

3- ازدواج با حورالعین

در آیه 32 سوره احزاب درباره وظایف زنان در لزوم رعایت عفاف در سخن گفتن با مردان نامحرم میفرماید

فلا تخضعن بالقول فیطمع الذی فی قلبه مرض و قلن قولا معروفا

به گونه ای هوس انگیز سخن نگویید که بیماردلان در شما طمع کنند و سخن شایسته بگویید.

خضوع  در اینجا به معنای این است که زنان در برابر مردان آهنگ سخن گفتن را نازک و لطیف نکنند تا مردان بیماردل را دچار خیال های شیطانی کنند و شهوت آن ها را برانگیزانند.منظور از بیماری دل نداشتن نیروی ایمان است آن نیرویی که آدمی را از میل به سوی شهوت باز میدارد.

و قولا معروفا یعنی سخن معمولی بگویند که به دور از کرشمه و ناز باشد و شرع و عرف اسلامی آن را قبول داشته باشد.

این آیه به کیفیت و محتوای سخن گفتن و صحبت کردن با نامحرم باید عفیفانه و به دور از نرمش و خضوع و خودنمایی باشد اشاره دارد.همچنین بر اجتناب از هرگونه سخنان بیهوده و غیرضروری و شهوت انگیز تاکید دارد و متذکر میگردد در صورت عدم رعایت این امر ممکن است در اثر نمایش جاذبه های زنانه و سخنان هوس الود افرادی که از سلامت روحی و روانی و اعتدال نفسانی که در اثر ضعف یا فقدان ایمان میباشد برخوردار نباشد به فکر گناه و فحشا بیفتد و امنیت جامعه را به خطر بیاندازد.

 نقل است که هرگاه کسی به در خانه حضرت زهرا می آمدند حضرت برای جواب به فرد خلف در دستان مبارک خود را در دهان قرار میدادند تا با تغییر لحن صدای خویش مبادا فرد به لغزش بیفتد و موجبات گناه فراهم شود.همچنین روایت شده است حضرت در هنگام سخنرانی کوبنده خویش در مسجد لحن صدای خویش را به حالت بم تغییر میدادند و اینگونه در گفتار عفت داشتند.

عفت به معنی آن حالت نفسانی است که انسان را از غلبه ی شهوت باز میدارد.قرآن به چند رفتار عفیفانه از جمله رعایت در گفتار/نگاه/و عفت در کردار علی الخصوص زنان اشاره میکند

دین مبین اسلام به عنوان آیین جامع و کامل خداوند متعال در حمایت از شخصیت انسانی و معنوی زن در جهت حفظ عفت عمومی دستورهای حکیمانه ای مبتنی بر لزوم رعایت عفت و حیا در ابعاد گوناگون صادر نموده است.

البته عفاف مخصوصا زنان نیست و مردان نیز باید عفیف باشند.

قرآن یکی از شاخصه های مومنان راستین را عفاف میداند و میفرماید  و الذین هم لفروجهم حافظون  آنان مومنان کسانی هستند که دامان خویش را از بی عفتی حفظ میکنند.سوره مومنون ایه 5 

عفت را مینوان یک صفت انسانی و ملکه ی نفسانی و زینت باطنی دانست که موجب میشود تمام اعمال و حرکات و گفتار انسان عفیفانه و فاقد رذیلت عای شهوانی باشد.

عفاف از یک سو بعنوان یک مسئله ی اصلی و بنیادین و فراتر از حجاب مطرح است و از سوی دیگر رابطه ی تنگاتنگی با آن دارد چرا که بعنوان یک خصلت و ارزش اختیاری حجاب را به ارمغان می آورد و بطور کلی میتوان حجاب را میوه و ثمره عفاف دانست.

گفتنی است شرم و حیا اشتیاق به عفاف یک تدبیر نهفته در خلقت و فطرت زن است که او را وادار میسازد بطور ناخوداگاه خود را از چشم نامحرم حفظ کند.بعبارت دیگر گرایش زن به حفظ عفت خویش از احساس فطری و الهام غریزی وی نشات میگیرد.

مقاله نویسی:

از مهمترین روشهای انتقال اطلاعات، تدوین و انتشار مقاله علمی است. شما که از توانایی علمی بالایی برخوردار هستید ولی تا بحال مقاله ای ننوشته اید، می توانید از همین حالا دست به کار شوید و با رعایت نکات زیر مقاله نویسی را شروع کنید:

1- تا می توانید مقاله بخوانید؛ برای شروع مقاله نویسی، یک موضوع آسان را انتخاب کنید و چند مقاله کامل  در آن مطالعه نمایید.

2-  یک پژوهش را عینا تکرار کنید؛ شما می توانید یک مقاله را انتخاب و عین آن را انجام دهید.

3-  از همایش شروع کنید؛ همایش ها را می توان یک کلاس آموزش مقاله نویسی دانست. با شرکت در همایش ها و ارائه یک مقاله هر چند ضعیف، چیزی از دست نخواهید داد جز اینکه مقاله شما رد خواهد شد.

4- از طلاب بخواهید که مقاله شما را خوانده و ایرادات آن را بنویسند.

5- زیاد کمال طلب نباشید؛ لازم نیست اولین مقاله شما کامل ترین مقاله باشد، فعلا جزئیات را کنار بگذارید و فقط به کلیات بپردازید.

تکنیک ها و مراحل مهم مقاله نویسی:

1- ابتدا موضوع یا مسأله خود را انتخاب کنید و مشخص نمایید در مورد چه مطلبی مقاله مینویسید.

2- در مورد موضوع مورد نظر تحقیق کنید؛ بنگرید تا چه اندازه به مضمون کلی آگاهی دارید؟ آیا موضوع مقاله به گونه ای هست که به راحتی و با جمع آوری اطلاعات بتوانید درباره آن مطلب بنویسید؟

3- مخاطب خود را بشناسید.

4- حجم و کمیت مقاله را تعیین کنید. (توجه داشته باشید که میانگین حجم یک مقاله 20 تا 25 صفحه است).

5-  فهرستی از منابع موجود تهیه نمایید؛ منبع شناسی دقیق، مستند و متقن از ضروریات انجام تحقیق است. برای اطلاع از منابع مربوط عناوین مرتبط با تحقیق را در سایت و کتابخانه ملی جستجو کنید.

6- اطلاعات را گردآوری کنید؛ رئووس مطالب را جدا کنید و چکیده اولیه مقاله را بنویسید.

7- بررسی وبازبینی داشته باشید؛ حقایقی را که نسبت به آن ها شک دارید یک بار دیگر بازبینی کنید و به دنبال اثبات علمی آنها باشید. مطالب غیر ضروری را حذف کنید. تصورات شخصی و ذهنیات خود را در مقاله نگنجانید. یک بار آن را با صدای بلند بخوانید تا مطمئن شوید روان است.

اجزای یک مقاله علمی:

1- عنوان مقاله و نام مؤلف یا مؤلفان

2- چکیده

3- کلید واژه

4- مقدمه

5- بدنه و متن اصلی

6- نتیجه

7- استنادات ( منابع و مآخذ )

توضیح تفصیلی اجزای مقاله:

1- عنوان ناظر به مسأله پژوهش و پرسش اصلی است، پوشش دهنده واژگان کلیدی است؛ باید گویا رسا و مختصر باشد.

2-  جکیده: خلاصه جامعی از محتوای یک گزارش پژوهشی است که هدف ها، پرسش ها، روش ها و یافته های پژوهش ها را به اختصار دارد؛ در واقع چکیده آئینه پژوهش است و مخاطب را تحریص و تشویق به خواندن می کند. غیر از فهرست یا مقدمه است ولی از طریق مطالعه فهرست، مقدمه و نتایج نوشته می شود و نباید پیش از گزارش پژوهش تهیه شود. در چکیده لازم نیست به منابع و مآخذ اشاره و ارجاع داده شود؛ همچنین باید از بیان خطابی، مثال و توضیح مفاهیم پرهیز گردد.

3-  کلید واژه: کلماتی است بر آمده از متن  مرتبط با موضوع اصلی مقاله؛ خواننده با خواندن آن ها به محتوای اصلی پژوهش می برد. کلید واژه ها در حکم موضوعات جزئی مقال اند که پس از چکیده می آیند. میانگین واژه های کلیدی یک مقاله پنج تا هفت کلمه است.

4- مقدمه: پاسخ به این سؤال است که چرا پژوهش انجام شده است؛ در مقدمه باید مسأله تحقیق، ضرورت انجام آن، اهداف تحقیق، متون علمی موجود و موانع تحقیق به اختصار بیان گردد و از ذکر جزئیات پرهیز شود.

5-  متن اصلی: قسمت اصلی مقاله است که در آن به سؤالات تحقیق به طور تفصیلی پاسخ می دهد. عبارات بدنه باید مستند به منابع معتبر و مستدل به برهان باشد. عناوین داخلی مقاله با توجه به سؤالات فرعی تعیین می شود؛ در واقع هر کدام از عناوین داخلی می تواند پاسخ به یک سؤال فرعی باشد. پاراگراف های متن نباید طولانی باشد و شمار کلمات آن، زیر 150کلمه است. میانگین حجم بدنه مقاله،12 تا 15 صفحه می باشد.

6- نتیجه نشان می دهد که مقاله حاضر چه نوآوری هایی داشته و چه مشکلی را حل کرده است. به عبارت دیگر خلاصه یافته ها و دستاوردها ( بدون ذکر ادله و  شواهد، استناد و ارجاع ) ارائه می گردد. نتیجه باید حاوی پیشنهاد و راهکار باشد.

7- استنادات ( منابع و مآخذ ) اعتبار علمی مقاله به مستند و مستدل بودن آن است. ارائه فهرست کاملی از مراجع مقاله با رعایت اصل امانت داری و اخلاق پژوهشی مورد انتظار است.

ارجاعات در دو بخش پاورقی و منابع به شکل زیر صورت می گیرد:

الف- پاورقی (زیر نویس): نام ، نام خانوادگی، عنوان کتاب، مترجم، جلد، چاپ چندم، محل نشر: انتشارات، سال نشر، ص .

ب- ارجاع در منابع: محقق باید در پایان مقاله فهرست کاملی از منابع و مآخذی که در متن به آن ها استناد کرده است به ترتیب حروف الفبای نام خانوادگی بیاورد.

نام خانودگی، نام، عنوان کتاب، مترجم، جلد، چاپ چندم، محل نشر: انتشارات، سال نشر.

آیات قرآن کریم و روایات زن را یک موجود با ارزش و تأثیر گذار در خانواده و جامعه می داند و به فراوانی به اهمیّت و جایگاه زن اشاره می کند و از او به عنوان آرامش گر همسر و خانواده یاد می کند.

آرامش از نظر لغوی به معنی آسایش، فراغت و طمأنینه است و از نظر اصطلاحی یک حالت روحی – روانی است. یک حالت درونی است مانند وجدان که خودش قابل رؤیت نیست ولی آثار آن در گفتگوها و برخوردهای فردی و اجتماعی، راه رفتن و از این قبیل کارها قابل رؤیت می باشد.

در صورت برقرار نشدن آرامش در خانواده ها باید شاهد بزهکاری ها و ناهنجاری های زیادی در جامعه بود.

لازم به ذکر است که راهکارهای فراوانی برای دستیابی خانواده به آرامش به خصوص توسط زن وجود دارد که در این نوشتار به برخی از راهکارهای اخلاقی، فرهنگی، اجتماعی، و اقتصادی اشاره می شود.

           امروزه با پیشرفت جوامع و پیچیده تر شدن نیاز های اجتماعی، نیاز به حضور و فعالیت زنان در عرصه های اجتماعی آنان بیشتر احساس می شود و عواملی همچون تحصیلات، تکامل جویی و …. با عث تشدید این حضور می شود و از طرف دیگر پذیرش دو نقش یعنی نقش مادری و همسری در کنار اشتغال فشار مضاعفی را به آنان وارد می کند که باعث مشکلات روحی و روانی برای آنها و در نتیجه تأثیر بر خانواده و اجتماع خواهد داشت.

         بر اساس تعالیم اسلام زنان در صورتی می توانند به اشتغال بپردازندکه عفت عمومی و دیگر شرایط، احکام و قوانین را رعایت کنند و منافاتی با حفظ کیان خانواده نداشته باشد. به دلیل تفاوت های طبیعی مانند تفاوت در روحیات و از نظر شخصیت و توان جسمی که بین زن و مرد وجود دارد؛ چرا که اشتغال نامناسب زنان باعث مشکلاتی چون بی کاری مردان و اثر گذاری بر تربیت فرزندان و تعاملات خانوادگی در ارتباط با همسر خواهد داشت و همه ی این ها زمینه را برای فروپاشی خانواده آماده می کند. اما زنان می توانند با تدبیر و برنامه ریزی دقیق و انتخاب درست علاوه بر حفظ کیان خانواده تأثیر به سزایی در رشد اقتصاد خانواده و جامعه داشته باشد.

 3- آشنایی با تازه های کتاب

 یک طلبه و حوزوی باید با تازه های نشر یک جامعه آشنا بوده و مطالب خود را نیز همزمان با آنها بروز کند. پاسخگویی به شبهه ها و سوالات جدیدی که با تازه ترین کتاب ها وارد اذهان مردم و بخصوص جوانان می شود نیاز به آپدیت بودن و بروز بودن سیر مطالعاتی یک طلبه دارد؛ از سوی دیگر متصدی علم و دانش حوزه و حوزویان اند و چگونه می شود متصدی یک امر از تازه ترین اخبار و رویداد های آن آگاهی نداشته باشد، پس چگونه می تواند برای این حوزه فرهنگ، نسخه تجویز کند؟!

  4- آشنایی با نویسندگی

یکی از مهمترین بازدهی طلاب پس از مطالعات درسی و غیر درسی با کتابت و نویسنگی بروز می کند. به عبارت دیگر یکی از بهترین راه های نشر علم تألیف کتاب خواهد بود.

اما این امر بدون مطالعه و اشنایی با کتاب های مختلف مقدور نخواهد بود. برای فوران خلاقیت و استعداد نویسندگی باید مطالعات آزاد را افزایش داده و با قلم ها مختلف آشنا شویم تا بتوانیم با تمرین و ممارست بنویسیم. پس یکی از بهترین راه های تمرین نویسندگی مطالعه کتاب است.

2- آگاهی از مطالب روز

یکی دیگر از فوائد مطالعه غیر درسی آشنایی با مسائل جامعه و روز است .فقه و اصول و یا هر درس دیگر حوزه برای ساخت زیربنای فکری هر طلبه لازم و ضروری ست اما آشنایی با دیگر موضوعات مانند جامعه شناسی و یا روان شناسی و یا سیاست هرکدام در جایگاه خود بسیار مهم و ارزشمندند و هر طلبه می تواند با مطالعه کتاب هایی پیرامون این قبیل موضوعات خود را برای هرچه بهتر انجام دادن رسالت طلبگی آماده کند . در تبلیغ دین در هرجا و هر موقعیتی شاید دروس اصلی حوزه کارساز و چاره ساز نباشند و این اندوخته مطالعاتی طلبه است که به داد او رسیده و در تبلیغ دین به او کمک می کند.

موضوعات مختلفی که در تبلیغ مورد سوال قرار می کید معمولا از کتب درسی نیست و اطلاعات عمومی مبلغان است که می تواند پاسخگوی این گونه نیاز ها باشد. کتاب های عمومی با موضوعات مختلف باید مطالعه شود تا ذهن فرد مبلغ آماده رفع نیاز های ضروری و غیر ضروری مردم گردد.

 از جهت دیگر نسل امروز و جوانان این ایام بیتشر درگیر شبهه هایی هستند که هرچند پاسخ آن ها را می توان در کتب درسی حوزه نیز یافت اما باید مطالعه بیشتر داشت تا بتوان بدون هیچ گونه دغدغه ای به این قبیل شبهات پاسخ داد.

رهبر عزیز می فرماید: “الان ترویج دین در میان مردم و نسل جوان با ترویج دین در صد سال پیش به کلی متفاوت است. شما اگر کتاب و استدلال صد سال پیش را جلوی جوانان امروز بگذارید، دل آنان را جذب نخواهد کرد . امروز مسائل و شبهات و افکار جدید مطرح است آن کسی که می خواهد اسلام را مورد حمایت قرار بدهد باید فکر و ابتکار جدید و صلاحیت های لازم را برای برخورد با شبهات در خودش به وجود بیاورد” کتاب و کتابخوانی، نگرش های موضوعی 3، در آیینه رهنمودهای مقام معظم رهبری، ص111

با مطالعه کتب غیر درسی ذهن طلبه بسته و یک سویه بار نیامده و بر مطالب مختلف اشراف خواهد داشت. مطالعات آزاد باعث ورود موضوعات و مطالب مختلف به ذهن و در نتیجه جولان ذهن و پردازش مطالب می شود. همچنین از جمود و بسته بودن و نگرش تک بعدی طلبه جلوگیری خواهد کرد.

ادامه دارد…

امیر المومنین علی (ع) می فرمایند:  «نعم المحدث الكتاب چه سخن گوی خوبی است كتاب»

 کتاب و کتابخوانی جزء لاینفک حوزه و طلاب است. دانش دینی و معارف اسلامی از طریق کتاب ها و دست نوشته های علما

از سالیان دور برای ما به صورت مکتوب باقی مانده است و تنها سرمایه حوزه برای پرورش طلاب در امور دینی می باشد.  کتاب بزرگترین سهم را در انتقال دانش داشته و میراث فرهنگی علمی مکتوب از نسل های گدشته عالمان است. معرفت، دانش، علم، اندیشه و تجربیات دیگران از طریق کتاب به ما منتقل می شود. پس باید جدی گرفته شود. هر کس در روند علم آموزی و سیستم آموزشی حاکم بر زندگی اش کتاب های بسیاری را مطالعه می کند.  دانش آموزان در مدرسه همگام با سیستم آموزش و پرورش، دانشجویان همراه با سیستم دانشگاهی وزارت علوم و طلاب علوم دینی نیز بر اساس سیستم آموزشی حوزه کتاب هایی را درس گرفته و مطالعه می کنند.

فواید مطالعات آزاد برای طلاب

1-  استراحت ذهنی

امام علی علیه السلام : «الكتب بساتین العلماء كتاب ها بوستان های دانشمندان اند.» غررالحكم و دررالكلم، ح 991

کتب درسی حوزه از فقه و اصول گرفته تا کلام و فلسفه، دروسی بس سنگین و دشوارند و هنگام تحصیل  بسیار به ذهن فشار آورده و خستگی مفرطی را برای فرد بهمراه خواهند داشت.

در همین جاست که ذهن فرد نیاز به استراحت داشته و مطالعه کتاب جانبی شاید بتواند بهترین استراحت برای ذهن خسته یک طلبه از مطالع فلسفه یا اصول فقه باشد شاید بتوان گفت منظور امیر المومنین علیه السلام نیز از بوستان خواندن کتاب، همین باشد چرا که فرد پس از مطالعات اصلی و درسی خود برای استراحت به بوستان کتاب های جانبی سبک قدم گذاشته و با مطالعه آن ها به ذهن خویش استراحت داده و خود را آماده درس بعدی خواهد کرد.

و در جای دیگر حضرت علی علیه السلام چنین می فرمایند : من تسلی بالكتب لم تفته سلوه. كسی كه با كتاب آرامش یابد، هیچ آرامشی را از دست نداده است. غررالحكم ، ح  8126

 ادامه دارد.

هَلْ یَسْتَوِی الَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَالَّذِینَ لَا یَعْلَمُونَ إِنَّمَا یَتَذَکَّرُ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ

آیا آنان که می‌دانند با آنان که نمی‌دانند برابرند؟ تنها خردمندان متذکر می شوند». (زمره/ ۹)

این نشانه‌های روشن و همچنین پیشنیه فرهنگی ما یعنی تعدد کتاب‌ها و کتابخانه‌ها در عصر شکوفایی تمدن اسلامی

و آثار مکتوب نام‌آوران و دانشمندان مسلمان ایرانی همه ناظر بر اهمیت کتاب و کتابخوانی است و این حقیقت را بر ما آشکار می‌کند

که آیین اسلام پرچمدار کتاب و کتاب‌خوانی در زمین است.در طول تاریخ نیز همواره توصیه علما و بزرگان دین و علم و ادب

بر اهمیت کتاب و مطالعه بودهاست. در میان بزرگان دین اسلام نیز توجه ویژه‌ای به این مسئله شده

و احادیث فراوانی از پیامبر(ص) و ائمه اطهار(علیهم السلام) در این رابطه نقل شده که حاکی از اهمیت این مسئله در نزد آنان است.

چنانکه پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: «مَن ماتَ و مِیراثُهُ الدَّفاتِرُ وَالْمَحابِرُ وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ؛

هر که بمیرد و میراث او دفترها و دوات باشد، بهشت بر او واجب است». ارشاد القلوب،ص۱۷۶
همچنین امیرمؤمنان علی (ع) می‌فرمایند:در عجبم از مردی که به جسم خویش چه بسیار اهمیت می‌دهد

و غذای آلوده نمی‌خورد اما نسبت به کتاب و مطالعه که برای تغذیه روح او است بی‌اعتنا است و مطالعه نمی‌کند

و یا اگر مطالعه می‌کند کتاب‌های خوبی مطالعه نمی‌کند.